Biografia Borel, Félix Édouard Justin Émile

Félix Édouard Justin Émile Borel (1871-1956) – francuski matematyk i polityk.

Badania Borela zapoczątkowały kilka działów nowoczesnej analizy matematycznej, a mianowicie: szeregi rozbieżne, uogólnienie pojęcia funkcji, aproksymacje diofantyczne. Doceniał znaczenie idei G. Cantora dotyczące pojęcia nieskończoności (twierdzenie Heinego-Borela).

Jego zainteresowania matematyczne skupiają się głównie na teorii gier, analizy matematycznej, rachunku prawdopodobieństwa i teorii funkcji. Obu tym dziedzinom Borel poświęcił większość swych prac – Le hasard, Traite du calcul des probabilites oraz kolekcja dzieł również innych autorów Monographies sur la theorie des Fonctions. Lecz jego L'Espace et le Temps (Przestrzeń i czas) wskazuje, że wzorem wielu innych współczesnych mu matematyków Borela interesowały także zagadnienia fizyczno-filozoficzne. Swoimi pracami wzbogacił szczególnie filozofię nauk ścisłych. Zdolności naukowe łączył Borel ze zdolnościami nauczyciela i organizatora. Wykładając w Lilie i Sorbonie pozostawał jednocześnie od roku 1911 dyrektorem pierwszej z nich, po założeniu zaś Instytutu im. Henn Póincarego – od 1927 jego kierownikiem. Pracując od 1911 prawie wyłącznie w dziedzinie teorii prawdopodobieństwa, wprowadzając w tej dziedzinie nowe i płodne pojęcia, osiągając liczne i ważne rezultaty (np. mocne prawo wielkich liczb), staje się jednocześnie twórcą współczesnej francuskiej szkoły probabilistycznej.

Cenne osiągnięcia Borela zostały wysoko ocenione zarówno we Francji, jak i poza jej granicami. Wyrazem tego jest powołanie go na stanowisko przewodniczącego Francuskiej Akademii Nauk, ponadto otrzymał członkostwo licznych akademii zagranicznych i tytuł doktora honoris causa wielu uczelni. Wspomniane zainteresowania Borela polityką datują się od pierwszej wojny światowej. Karierę swą na tym polu ugruntował piastowaniem urzędu ministra marynarki przez dwie kadencje w rządzie premiera Painleve’a, który też był wybitnym matematykiem. W 1930 Uniwersytet Warszawski przyznał mu tytuł doktora honoris causa.