Test Arka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Studia Informatyczne
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Arek (dyskusja | edycje)
Arek (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 6: Linia 6:
[[Konwersja Arka 2]]
[[Konwersja Arka 2]]
[[Konwersja Arka 3]]
[[Konwersja Arka 3]]
<hr>
==Ciągi liczbowe. Ćwiczenia==
Obliczyć następujące granice ciągów:<br>
"'(1)"'
<math>\displaystyle
\limn\frac{2n^2+1}{3n^2-1}</math><br>
"'(2)"'
<math>\displaystyle
\limn\frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}</math><br>
"'(3)"'
<math>\displaystyle
\limn\frac{-n+1}{n^2+2}.</math>
"'(1)"' Podzielić licznik i mianownik przez <math>n^2</math>
i skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.<br>
"'(2)"' Wykorzystać twierdzenie o dwóch ciągach.<br>
"'(3)"' Sposób I. Wykorzystać twierdzenie o trzech ciągach.<br>
Sposób II.
Podzielić licznik i mianownik przez <math>n^2</math>
oraz skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.
"'(1)"'
Dzielimy licznik i mianownik przez <math>n^2</math> i dostajemy:
<center><math>
\limn\frac{2n^2+1}{3n^2-1}
\ =\
\limn
\frac{\displaystyle 2+\overbrace{\frac{1}{n^2}}^{\ra 0}}{\displaystyle 3-\underbrace{\frac{1}{n^2}}_{\ra 0}}
\ =\
\frac{2}{3},
</math></center>
przy czym w ostatniej równości wykorzystujemy twierdzenia o
arytmetyce granic (dla sumy i iloczynu; patrz Twierdzenie [[##t.new.am1.w.04.080|Uzupelnic t.new.am1.w.04.080|]])
oraz fakt, że
<math>\displaystyle\limn \frac{1}{n^2}=0</math>
(patrz Przykład [[##p.new.am1.w.03.210|Uzupelnic p.new.am1.w.03.210|]] i Twierdzenie
[[##t.new.am1.w.04.080|Uzupelnic t.new.am1.w.04.080|]]).<br>
<br>
"'(2)"'
Zauważmy, że
<center><math>
\beginarray {ccccc}
\displaystyle\frac{2n^2}{n\sqrt{n}}    & \le & \displaystyle\frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}\\
\shortparallel                          &    &                          \\
\displaystyle 2\sqrt{n}                &    &                          \\
\downarrow                              &    &                          \\
+\infty                                &    &
\endarray
</math></center>
(przy czym ostatnią zbieżność <math>\displaystyle\limn \sqrt{n}=+\infty</math>
łatwo pokazać z definicji granicy niewłaściwej).
Zatem korzystając z twierdzenia o dwóch ciągach
(patrz Twierdzenie [[##t.new.am1.w.04.120|Uzupelnic t.new.am1.w.04.120|]](a))
wnioskujemy, że
<math>\displaystyle\limn \frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}=+\infty</math><br>
"'(3)"'
"'Sposób I."'
Zauważmy, że
<center><math>
\beginarray {ccccc}
\displaystyle -\frac{n}{n^2} & \le & \displaystyle\frac{-n+1}{n^2+2} & \le & 0\\
\shortparallel              &    &                                &    & \downarrow\\
\displaystyle -\frac{1}{n}  &    &                                &    & 0\\
\downarrow                  &    &                                &    & \\
0                            &    &                                &    & \\
\endarray
</math></center>
Zatem korzystając z twierdzenia a trzech ciągach wnioskujemy,
że
<math>\displaystyle\limn \frac{-n+1}{n^2+2}=0.</math><br>
"'Sposób II."'
Dzieląc licznik i mianownik przez <math>n^2</math>
oraz korzystając z twierdzeń o arytmetyce granic, mamy
<center><math>
\limn \frac{-n+1}{n^2+2}
\ =\
\limn\frac{\displaystyle \overbrace{-\frac{1}{n}}^{\ra 0}+\overbrace{\frac{1}{n^2}}^{\ra 0}}{\displaystyle 1+\underbrace{\frac{2}{n^2}}_{\ra 0}}
\ =\
0.
</math></center>
Obliczyć następujące granice ciągów:<br>
"'(1)"'
<math>\displaystyle
\limn \frac{\binom{n+2}{n}}{n^2}</math><br>
"'(2)"'
<math>\displaystyle
\limn \frac{\binom{n+3}{n}}{n^3}.</math>
"'(1)"' Rozpisać symbol Newtona. Podzielić licznik i mianownik przez <math>n^2.</math><br>
"'(2)"' Rozwiązać analogicznie do przykładu (1).
"'(1)"'
Rozpiszmy symbol Newtona występujący w wyrazach ciągu
<center><math>
\binom{n+2}{n}
\ =\
\frac{(n+2)!}{n!\cdot 2!}
\ =\
\frac{(n+1)(n+2)}{2}
</math></center>
Zatem liczymy:
<center><math>\aligned \graph
\displaystyle
\limn \frac{\binom{n+2}{n}}{n^2}
& = &
\displaystyle
\limn \frac{(n+1)(n+2)}{2n^2}
\ =\
\limn\frac{n^2+3n+2}{2n^2}\\
& = &
\displaystyle
\limn\frac{1}{2}
+\underbrace{\limn\frac{3}{2}\cdot\frac{1}{n}}_{=0}
+\underbrace{\limn\frac{1}{n^2}}_{=0}
\ =\
\frac{1}{2}.
\endaligned</math></center>
"'(2)"'
Rozpiszmy symbol Newtona występujący w wyrazach ciągu
<center><math>
\binom{n+3}{n}
\ =\
\frac{(n+3)!}{n!\cdot 3!}
\ =\
\frac{(n+1)(n+2)(n+3)}{6}
</math></center>
Zatem liczymy:
<center><math>\aligned \graph
\displaystyle
\limn \frac{\binom{n+3}{n}}{n^3}
& = &
\displaystyle
\limn \frac{(n+1)(n+2)(n+3)}{6n^3}
\ =\
\limn\frac{n^3+6n^2+11n+6}{6n^3}\\
& = &
\displaystyle
\limn\frac{1}{6}
+\underbrace{\limn\frac{1}{n}}_{=0}
+\underbrace{\limn\frac{11}{6}\cdot\frac{1}{n^2}}_{=0}
+\underbrace{\limn\frac{1}{n^3}}_{=0}
\ =\
\frac{1}{6}.
\endaligned</math></center>
Obliczyć następujące granice ciągów:<br>
"'(1)"'
<math>\displaystyle
\limn\frac{5^{n+1}+1+6^{n+1}}{3\cdot 6^n}</math><br>
"'(2)"'
<math>\displaystyle
\limn\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}</math><br>
"'(3)"'
<math>\displaystyle
\limn\frac{1+\frac{1}{4}+\frac{1}{16}+\ldots+\frac{1}{4^n}}{1+\frac{1}{3}+\frac{1}{9}+\ldots+\frac{1}{3^n}}.</math>
"'(1)"' Wykonać dzielenie <math>6^n.</math><br>
"'(2)"' Sposób I. Wykorzystać twierdzenie o trzech ciągach.<br>
Sposób II.
Podzielić licznik i mianownik przez <math>3^{2n}</math>
i skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.<br>
"'(3)"' Wykorzystać wzór na sumę skończonego
ciągu geometrycznego (patrz Uwaga [[##u.1.0100|Uzupelnic u.1.0100|]]).
"'(1)"'
Wykonując dzielenie przez <math>6^n</math> dostajemy:
<center><math>
\limn\frac{5^{n+1}+1+6^{n+1}}{3\cdot 6^n}
\ =\
\limn\frac{5}{3}\bigg(\frac{5}{6}\bigg)^n
+\limn \frac{1}{3}\bigg(\frac{1}{6}\bigg)^n
+\limn 2
\ =\
2,
</math></center>
gdzie wykorzystaliśmy znajomość ciągu geometrycznego
(patrz Przykład [[##p.new.am1.w.03.220|Uzupelnic p.new.am1.w.03.220|]]).<br>
<br>
"'(2)"'
"'Sposób I."'
Zauważmy, że
<center><math>
\beginarray {ccccc}
\displaystyle 0 & \le & \displaystyle\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2} & \le & \displaystyle\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}}\\
\downarrow      &    &                                          &    & \shortparallel\\
\displaystyle 0 &    &                                          &    & \displaystyle 2\bigg(\frac{2}{9}\bigg)^n+\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^n\\
&    &                                          &    & \downarrow\\
&    &                                          &    & 0\\
\endarray
</math></center>
gdzie wykorzystaliśmy znajomość ciągu geometrycznego.
Zatem korzystając z twierdzenie a trzech ciągach wnioskujemy,
że
<math>\displaystyle\limn \frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}=0.</math><br>
<br>
"'Sposób II."'
Dzieląc licznik i mianownik przez <math>3^{2n}</math>
oraz korzystając z twierdzeń o arytmetyce granic, mamy
<center><math>
\limn\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}
\ =\
\limn \frac{\displaystyle 2\cdot\bigg(\frac{2}{9}\bigg)^n+\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^n}{\displaystyle 1+2\cdot\bigg(\frac{1}{9}\bigg)^n}
\ =\
0.
</math></center>
"'(3)"'
Korzystając ze wzoru na sumę skończonego
ciągu geometrycznego (patrz Uwaga [[##u.1.0100|Uzupelnic u.1.0100|]]), mamy
<center><math>
\limn\frac{\displaystyle 1+\frac{1}{4}+\frac{1}{16}+\ldots+\frac{1}{4^n}}{\displaystyle 1+\frac{1}{3}+\frac{1}{9}+\ldots+\frac{1}{3^n}}
\ =\
\limn\frac{\displaystyle\frac{\displaystyle 1-\frac{1}{4^{n+1}}}{\displaystyle 1-\frac{1}{4}}}{\displaystyle\frac{\displaystyle 1-\frac{1}{3^{n+1}}}{\displaystyle 1-\frac{1}{3}}}
\ =\
\frac{9}{8}\cdot
\limn\frac{\displaystyle 1-\overbrace{\bigg(\frac{1}{4}\bigg)^{n+1}}^{\ra 0}}{\displaystyle 1-\underbrace{\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^{n+1}}_{\ra 0}}
\ =\
\frac{9}{8}\cdot 1
\ =\
\frac{9}{8}.
</math></center>
Niech
<math>\displaystyle\{x_n\}\subseteq\rr</math>  będzie ciągiem liczbowym takim, że
<math>\displaystyle\limn x_n=g.</math>
Udowodnić, że
jeśli <math>g\ne 0</math> oraz
<math>x_n\ne 0</math> dla dowolnego <math>n\in\nn,</math> to ciąg
<math>\displaystyle\big\{\frac{1}{x_n}\big\}</math> jest ograniczony
oraz dodatkowo
<center><math>
\exists m>0:\ \bigg|\frac{1}{x_n}\bigg|\ge m.
</math></center>
Skorzystać z definicji granicy ciągu z
<math>\displaystyle\eps=\frac{|g|}{2}.</math>
Niech <math>\displaystyle\limn x_n=g\ne 0.</math>
Niech <math>\displaystyle\eps=\frac{|g|}{2}>0.</math>
Z definicji granicy mamy
<center><math>
\exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\
|x_n-g|<\frac{|g|}{2},
</math></center>
w szczególności dla tak dobranego <math>N\in\nn,</math> mamy
<center><math>
\forall n\ge N:\ g-\frac{|g|}{2}<x_n<g+\frac{|g|}{2},
</math></center>
zatem
<center><math>
\forall n\ge N:\ \frac{|g|}{2}<|x_n|<\frac{3|g|}{2},
</math></center>
czyli
<center><math>
\forall n\ge N:\
\frac{2}{3|g|}<\frac{1}{|x_n|}<\frac{2}{|g|}.
</math></center>
Zdefiniujmy teraz
<center><math>
m
\ =\
\min\bigg\{\frac{2}{3|g|},\frac{1}{|x_1|},\ldots,\frac{1}{|x_n|}\bigg\},\qquad
M
\ =\
\max\bigg\{\frac{2}{|g|},\frac{1}{|x_1|},\ldots,\frac{1}{|x_n|}\bigg\}.
</math></center>
Oczywiście <math>0<m<M</math>
oraz
<center><math>
\forall n\in\nn:\ m\le \bigg|\frac{1}{x_n}\bigg|\le M,
</math></center>
co należało dowieść.
Niech
<math>\displaystyle\{a_n\},\{b_n\}\subseteq\rr</math>
będą ciągami liczbowymi zbieżnymi,
Udowodnić następujące stwierdzenia:<br>
"'(1)"'
<math>\displaystyle \limn (a_nb_n)
=\bigg(\limn a_n\bigg)\bigg(\limn b_n\bigg)</math>;<br>
"'(2)"'
<math>\displaystyle \limn \frac{a_n}{b_n}
=\frac{\limn a_n}{\limn b_n}</math>
(o ile
<math>b_n\ne 0</math> dla <math>n\in\nn</math> oraz <math>\displaystyle\limn b_n\ne 0</math>).
"'(1)"' Skorzystać z faktu, że ciąg zbieżny jest ograniczony.
Przy liczeniu granicy ciągu <math>\displaystyle\{a_nb_n\}</math> wykorzystać oszacowanie
<center><math>
\big|a_nb_n-ab\big|
\ \le\
\big|a_nb_n-a_nb\big|
+\big|a_nb-ab\big|.
</math></center>
"'(2)"' Najpierw udowodnić, że
<math>\displaystyle \limn \frac{1}{b_n}
=\frac{1}{\limn b_n}.</math>
W tym celu skorzystać z Zadania [[##z.new.am1.c.04.0040|Uzupelnic z.new.am1.c.04.0040|]].
Następnie wykorzystać punkt (1).
"'(1)"'
Niech <math>\displaystyle\limn a_n=a</math> i <math>\displaystyle\limn b_n=b.</math>
Należy pokazać, że
<center><math>
\forall \eps>0\ \exists N\in\nn\ \forall n\ge N:
\big|a_nb_n-ab\big|<\eps.
</math></center>
Ustalmy dowolne <math>\displaystyle\eps>0.</math>
Ciąg <math>\displaystyle\{a_n\}</math> jako zbieżny, jest ograniczony, to znaczy
<center><math>
\exists A>0\ \forall n\in\nn:\ |a_n|\le A.
</math></center>
Z definicji granicy mamy
<center><math>\aligned \graph
&& \exists N_1\in\nn:\ |b_n-b|<\frac{\eps}{2A},\\
&& \exists N_2\in\nn:\ |a_n-a|<\frac{\eps}{2|b|}
\endaligned</math></center>
(przy czym jeśli <math>b=0,</math> to ostatnie wyrażenie
<math>\displaystyle\frac{\eps}{2|b|}</math> zastąpmy przez <math>\displaystyle\eps</math>).
Niech <math>N=\max\{N_1,N_2\}.</math>
Wówczas dla dowolnego <math>n\ge N,</math> mamy
<center><math>\aligned \graph
\big|a_nb_n-ab\big|
& \le &
\big|a_nb_n-a_nb\big|
+\big|a_nb-ab\big|
\ =\
|a_n||b_n-b|+|a_n-a||b|\\
& < &
A\cdot\frac{\eps}{2A}
+\frac{\eps}{2|b|}\cdot |b|
\ =\
\eps,
\endaligned</math></center>
zatem
<center><math>
\limn (a_nb_n)
\ =\
a\cdot b
\ =\
\bigg(\limn a_n\bigg)\cdot\bigg(\limn b_n\bigg).
</math></center>
"'(2)"'
Niech <math>\displaystyle\limn a_n=a</math> i <math>\displaystyle\limn b_n=b</math>
(gdzie <math>b_n\ne 0</math> dla <math>n\in\nn</math> oraz <math>b\ne 0</math>).
Pokażemy najpierw, że
<center><math>
\limn \frac{1}{b_n}
=\frac{1}{b}.
</math></center>
Ustalmy dowolne <math>\displaystyle\eps>0.</math>
Z Zadania [[##z.new.am1.c.04.0040|Uzupelnic z.new.am1.c.04.0040|]]  wynika, że
<center><math>
\exists M>0\ \forall n\in\nn:\
\bigg|\frac{1}{b_n}\bigg|\le M.
</math></center>
Z definicji granicy,
zastosowanej do
<math>\displaystyle\wt{\eps}=\frac{|b|\eps}{M}</math>, mamy także
<center><math>
\exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\
|b_n-b|<\frac{|b|\eps}{M}.
</math></center>
Wówczas dla <math>n\ge N,</math> mamy
<center><math>
\bigg|\frac{1}{b_n}-\frac{1}{b}\bigg|
\ =\
\bigg|\frac{b-b_n}{bb_n}\bigg|
\ =\
|b_n-b|\cdot\bigg|\frac{1}{b}\bigg|\cdot\bigg|\frac{1}{b_n}\bigg|
\ \le\
\frac{|b|\eps}{M}\cdot\frac{1}{|b|}\cdot M
\ =\
\eps,
</math></center>
pokazaliśmy więc, że
<math>\displaystyle\limn \frac{1}{b_n}=\frac{1}{b}.</math>
Możemy teraz skorzystać z udowodnionego już punktu (2),
a mianowicie
<center><math>
\limn \frac{a_n}{b_n}
\ =\
\limn \bigg(a_n\cdot\frac{1}{b_n}\bigg)
\ =\
a\cdot\frac{1}{b}
\ =\
\frac{a}{b}.
</math></center>
Niech
<math>\displaystyle\{a_n\},\{b_n\}\subseteq\rr</math>
będą ciągami liczbowymi zbieżnymi.
Udowodnić następujące stwierdzenia:<br>
"'(1)"'
<math>\displaystyle\limn a_n =a\quad
\Lra\quad
\limn |a_n|=|a|</math>;<br>
"'(2)"'
<math>\displaystyle\limn a_n =0\quad
\Llra\quad
\limn |a_n|=0</math>;
"'(1)"'
Udowodnić najpierw prostą nierówność:
<center><math>
\forall x,y\in\rr:\
\big| |x|-|y|\big|
\ \le\
|x-y|.
</math></center>
"'(2)"' Wykorzystać jedynie definicję granicy ciągu.
"'(1)"'
Udowodnimy najpierw, że
<center><math>
\forall x,y\in\rr:\
\big| |x|-|y|\big|
\ \le\
|x-y|.
</math></center>
Korzystając z nierówności trójkąta dla
wartości bezwzględnej (metryki euklidesowej w <math>\displaystyle\rr</math>), mamy
<center><math>
|x|
\ =\
|x-y+y|
\ \le\
|x-y|+|y|,
</math></center>
stąd
<center><math>
|x|-|y|
\ \le\
|x-y|.
</math></center>
Analogicznie dostajemy
<center><math>
|y|-|x|
\ \le\
|y-x|
\ =\
|x-y|.
</math></center>
Dwie ostatnie nierówności oznaczają, że
<center><math>
\big| |x|-|y|\big|
\ \le\
|x-y|,
</math></center>
co należało dowieść.
Załóżmy teraz, że
<math>\displaystyle\limn a_n=a.</math>
Należy pokazać, że
<math>\displaystyle\limn |a_n|=|a|.</math>
Ustalmy dowolne <math>\displaystyle\eps>0.</math>
Z definicji granicy mamy
<center><math>
\exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\
|a_n-a|<\eps.
</math></center>
Wówczas, korzystając z udowodnionej nierówności,
dla <math>n\ge N,</math> mamy
<center><math>
\big||a_n|-|a|\big|
\ \le\
|a_n-a|
\ <\
\eps.
</math></center>
Zatem pokazaliśmy, że
<math>\displaystyle\limn |a_n|=|a|.</math><br>
<br>
Zauważmy w tym miejscu, że nie jest ogólnie prawdziwa implikacja
w drugą stronę. Rozważmy bowiem ciąg <math>a_n=(-1)^n</math>.
Wówczas <math>\limn |a_n|=\limn 1=1=|1|</math>, , ale ciąg <math>\{a_n\}</math> nie ma
granicy.<br>
<br>
"'(2)"'
"<math>\displaystyle\Longrightarrow</math>":<br>
Wynika wprost z punktu (4).<br>
"<math>\displaystyle\Longleftarrow</math>":<br>
Niech <math>\displaystyle\limn |a_n|=0.</math>
Należy pokazać, że <math>\displaystyle\limn a_n=0.</math>
Ustalmy dowolne <math>\displaystyle\eps>0.</math>
Z definicji granicy ciągu mamy
<center><math>
\exists  N\in\nn\ \forall n\ge N:\
\big||a_n|-0\big|<\eps.
</math></center>
Zatem dla <math>n\ge N,</math> mamy
<center><math>
|a_n-0|
\ =\
|a_n|
\ =\
\big||a_n|\big|
\ =\
\big||a_n|-0\big|
\ <\
\eps,
</math></center>
co oznacza, że <math>\displaystyle\limn a_n=0.</math>

Wersja z 09:59, 4 sie 2006

Problemy ze wzorami na osiłku

M M M Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\large”): {\displaystyle {\large a^{\sum_{i=1}^{10}i}}}

Konwersja Arka Konwersja Arka 2 Konwersja Arka 3



Ciągi liczbowe. Ćwiczenia

Obliczyć następujące granice ciągów:

"'(1)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{2n^2+1}{3n^2-1}}

"'(2)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}}

"'(3)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{-n+1}{n^2+2}.}

"'(1)"' Podzielić licznik i mianownik przez n2

i skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.

"'(2)"' Wykorzystać twierdzenie o dwóch ciągach.

"'(3)"' Sposób I. Wykorzystać twierdzenie o trzech ciągach.

Sposób II.

Podzielić licznik i mianownik przez n2

oraz skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.

"'(1)"'

Dzielimy licznik i mianownik przez n2 i dostajemy:

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn\frac{2n^2+1}{3n^2-1} \ =\ \limn \frac{\displaystyle 2+\overbrace{\frac{1}{n^2}}^{\ra 0}}{\displaystyle 3-\underbrace{\frac{1}{n^2}}_{\ra 0}} \ =\ \frac{2}{3}, }

przy czym w ostatniej równości wykorzystujemy twierdzenia o

arytmetyce granic (dla sumy i iloczynu; patrz Twierdzenie Uzupelnic t.new.am1.w.04.080|)

oraz fakt, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{1}{n^2}=0}

(patrz Przykład Uzupelnic p.new.am1.w.03.210| i Twierdzenie

Uzupelnic t.new.am1.w.04.080|).


"'(2)"'

Zauważmy, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\beginarray”): {\displaystyle \beginarray {ccccc} \displaystyle\frac{2n^2}{n\sqrt{n}} & \le & \displaystyle\frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}\\ \shortparallel & & \\ \displaystyle 2\sqrt{n} & & \\ \downarrow & & \\ +\infty & & \endarray }

(przy czym ostatnią zbieżność Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \sqrt{n}=+\infty}

łatwo pokazać z definicji granicy niewłaściwej).

Zatem korzystając z twierdzenia o dwóch ciągach

(patrz Twierdzenie Uzupelnic t.new.am1.w.04.120|(a))

wnioskujemy, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}=+\infty}

"'(3)"'

"'Sposób I."'

Zauważmy, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\beginarray”): {\displaystyle \beginarray {ccccc} \displaystyle -\frac{n}{n^2} & \le & \displaystyle\frac{-n+1}{n^2+2} & \le & 0\\ \shortparallel & & & & \downarrow\\ \displaystyle -\frac{1}{n} & & & & 0\\ \downarrow & & & & \\ 0 & & & & \\ \endarray }

Zatem korzystając z twierdzenia a trzech ciągach wnioskujemy,

że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{-n+1}{n^2+2}=0.}

"'Sposób II."'

Dzieląc licznik i mianownik przez n2

oraz korzystając z twierdzeń o arytmetyce granic, mamy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn \frac{-n+1}{n^2+2} \ =\ \limn\frac{\displaystyle \overbrace{-\frac{1}{n}}^{\ra 0}+\overbrace{\frac{1}{n^2}}^{\ra 0}}{\displaystyle 1+\underbrace{\frac{2}{n^2}}_{\ra 0}} \ =\ 0. }

Obliczyć następujące granice ciągów:

"'(1)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn \frac{\binom{n+2}{n}}{n^2}}

"'(2)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn \frac{\binom{n+3}{n}}{n^3}.}

"'(1)"' Rozpisać symbol Newtona. Podzielić licznik i mianownik przez n2.

"'(2)"' Rozwiązać analogicznie do przykładu (1).

"'(1)"'

Rozpiszmy symbol Newtona występujący w wyrazach ciągu

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \binom{n+2}{n} \ =\ \frac{(n+2)!}{n!\cdot 2!} \ =\ \frac{(n+1)(n+2)}{2} }

Zatem liczymy:

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\aligned”): {\displaystyle \aligned \graph \displaystyle \limn \frac{\binom{n+2}{n}}{n^2} & = & \displaystyle \limn \frac{(n+1)(n+2)}{2n^2} \ =\ \limn\frac{n^2+3n+2}{2n^2}\\ & = & \displaystyle \limn\frac{1}{2} +\underbrace{\limn\frac{3}{2}\cdot\frac{1}{n}}_{=0} +\underbrace{\limn\frac{1}{n^2}}_{=0} \ =\ \frac{1}{2}. \endaligned}

"'(2)"'

Rozpiszmy symbol Newtona występujący w wyrazach ciągu

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \binom{n+3}{n} \ =\ \frac{(n+3)!}{n!\cdot 3!} \ =\ \frac{(n+1)(n+2)(n+3)}{6} }

Zatem liczymy:

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\aligned”): {\displaystyle \aligned \graph \displaystyle \limn \frac{\binom{n+3}{n}}{n^3} & = & \displaystyle \limn \frac{(n+1)(n+2)(n+3)}{6n^3} \ =\ \limn\frac{n^3+6n^2+11n+6}{6n^3}\\ & = & \displaystyle \limn\frac{1}{6} +\underbrace{\limn\frac{1}{n}}_{=0} +\underbrace{\limn\frac{11}{6}\cdot\frac{1}{n^2}}_{=0} +\underbrace{\limn\frac{1}{n^3}}_{=0} \ =\ \frac{1}{6}. \endaligned}

Obliczyć następujące granice ciągów:

"'(1)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{5^{n+1}+1+6^{n+1}}{3\cdot 6^n}}

"'(2)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}}

"'(3)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{1+\frac{1}{4}+\frac{1}{16}+\ldots+\frac{1}{4^n}}{1+\frac{1}{3}+\frac{1}{9}+\ldots+\frac{1}{3^n}}.}

"'(1)"' Wykonać dzielenie 6n.

"'(2)"' Sposób I. Wykorzystać twierdzenie o trzech ciągach.

Sposób II.

Podzielić licznik i mianownik przez 32n

i skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.

"'(3)"' Wykorzystać wzór na sumę skończonego

ciągu geometrycznego (patrz Uwaga Uzupelnic u.1.0100|).

"'(1)"'

Wykonując dzielenie przez 6n dostajemy:

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn\frac{5^{n+1}+1+6^{n+1}}{3\cdot 6^n} \ =\ \limn\frac{5}{3}\bigg(\frac{5}{6}\bigg)^n +\limn \frac{1}{3}\bigg(\frac{1}{6}\bigg)^n +\limn 2 \ =\ 2, }

gdzie wykorzystaliśmy znajomość ciągu geometrycznego

(patrz Przykład Uzupelnic p.new.am1.w.03.220|).


"'(2)"'

"'Sposób I."'

Zauważmy, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\beginarray”): {\displaystyle \beginarray {ccccc} \displaystyle 0 & \le & \displaystyle\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2} & \le & \displaystyle\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}}\\ \downarrow & & & & \shortparallel\\ \displaystyle 0 & & & & \displaystyle 2\bigg(\frac{2}{9}\bigg)^n+\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^n\\ & & & & \downarrow\\ & & & & 0\\ \endarray }

gdzie wykorzystaliśmy znajomość ciągu geometrycznego.

Zatem korzystając z twierdzenie a trzech ciągach wnioskujemy,

że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}=0.}


"'Sposób II."'

Dzieląc licznik i mianownik przez 32n

oraz korzystając z twierdzeń o arytmetyce granic, mamy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2} \ =\ \limn \frac{\displaystyle 2\cdot\bigg(\frac{2}{9}\bigg)^n+\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^n}{\displaystyle 1+2\cdot\bigg(\frac{1}{9}\bigg)^n} \ =\ 0. }

"'(3)"'

Korzystając ze wzoru na sumę skończonego

ciągu geometrycznego (patrz Uwaga Uzupelnic u.1.0100|), mamy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn\frac{\displaystyle 1+\frac{1}{4}+\frac{1}{16}+\ldots+\frac{1}{4^n}}{\displaystyle 1+\frac{1}{3}+\frac{1}{9}+\ldots+\frac{1}{3^n}} \ =\ \limn\frac{\displaystyle\frac{\displaystyle 1-\frac{1}{4^{n+1}}}{\displaystyle 1-\frac{1}{4}}}{\displaystyle\frac{\displaystyle 1-\frac{1}{3^{n+1}}}{\displaystyle 1-\frac{1}{3}}} \ =\ \frac{9}{8}\cdot \limn\frac{\displaystyle 1-\overbrace{\bigg(\frac{1}{4}\bigg)^{n+1}}^{\ra 0}}{\displaystyle 1-\underbrace{\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^{n+1}}_{\ra 0}} \ =\ \frac{9}{8}\cdot 1 \ =\ \frac{9}{8}. }

Niech

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \displaystyle\{x_n\}\subseteq\rr} będzie ciągiem liczbowym takim, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn x_n=g.}

Udowodnić, że

jeśli g0 oraz

xn0 dla dowolnego Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle n\in\nn,} to ciąg

{1xn} jest ograniczony

oraz dodatkowo

m>0: |1xn|m.

Skorzystać z definicji granicy ciągu z

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps=\frac{|g|}{2}.}

Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn x_n=g\ne 0.}

Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps=\frac{|g|}{2}>0.}

Z definicji granicy mamy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle \exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\ |x_n-g|<\frac{|g|}{2}, }

w szczególności dla tak dobranego Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle N\in\nn,} mamy

nN: g|g|2<xn<g+|g|2,

zatem

nN: |g|2<|xn|<3|g|2,

czyli

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \forall n\ge N:\ \frac{2}{3|g|}<\frac{1}{|x_n|}<\frac{2}{|g|}. }

Zdefiniujmy teraz

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle m \ =\ \min\bigg\{\frac{2}{3|g|},\frac{1}{|x_1|},\ldots,\frac{1}{|x_n|}\bigg\},\qquad M \ =\ \max\bigg\{\frac{2}{|g|},\frac{1}{|x_1|},\ldots,\frac{1}{|x_n|}\bigg\}. }

Oczywiście 0<m<M

oraz

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle \forall n\in\nn:\ m\le \bigg|\frac{1}{x_n}\bigg|\le M, }

co należało dowieść.

Niech

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \displaystyle\{a_n\},\{b_n\}\subseteq\rr}

będą ciągami liczbowymi zbieżnymi,

Udowodnić następujące stwierdzenia:

"'(1)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn (a_nb_n) =\bigg(\limn a_n\bigg)\bigg(\limn b_n\bigg)} ;

"'(2)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn \frac{a_n}{b_n} =\frac{\limn a_n}{\limn b_n}}

(o ile

bn0 dla Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle n\in\nn} oraz Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn b_n\ne 0} ).

"'(1)"' Skorzystać z faktu, że ciąg zbieżny jest ograniczony.

Przy liczeniu granicy ciągu {anbn} wykorzystać oszacowanie

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \big|a_nb_n-ab\big| \ \le\ \big|a_nb_n-a_nb\big| +\big|a_nb-ab\big|. }

"'(2)"' Najpierw udowodnić, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn \frac{1}{b_n} =\frac{1}{\limn b_n}.}

W tym celu skorzystać z Zadania Uzupelnic z.new.am1.c.04.0040|.

Następnie wykorzystać punkt (1).

"'(1)"'

Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=a} i Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn b_n=b.}

Należy pokazać, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \forall \eps>0\ \exists N\in\nn\ \forall n\ge N: \big|a_nb_n-ab\big|<\eps. }

Ustalmy dowolne Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps>0.}

Ciąg {an} jako zbieżny, jest ograniczony, to znaczy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle \exists A>0\ \forall n\in\nn:\ |a_n|\le A. }

Z definicji granicy mamy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\aligned”): {\displaystyle \aligned \graph && \exists N_1\in\nn:\ |b_n-b|<\frac{\eps}{2A},\\ && \exists N_2\in\nn:\ |a_n-a|<\frac{\eps}{2|b|} \endaligned}

(przy czym jeśli b=0, to ostatnie wyrażenie

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\frac{\eps}{2|b|}} zastąpmy przez Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps} ).

Niech N=max{N1,N2}.

Wówczas dla dowolnego nN, mamy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\aligned”): {\displaystyle \aligned \graph \big|a_nb_n-ab\big| & \le & \big|a_nb_n-a_nb\big| +\big|a_nb-ab\big| \ =\ |a_n||b_n-b|+|a_n-a||b|\\ & < & A\cdot\frac{\eps}{2A} +\frac{\eps}{2|b|}\cdot |b| \ =\ \eps, \endaligned}

zatem

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn (a_nb_n) \ =\ a\cdot b \ =\ \bigg(\limn a_n\bigg)\cdot\bigg(\limn b_n\bigg). }

"'(2)"'

Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=a} i Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn b_n=b}

(gdzie bn0 dla Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle n\in\nn} oraz b0).

Pokażemy najpierw, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn \frac{1}{b_n} =\frac{1}{b}. }

Ustalmy dowolne Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps>0.}

Z Zadania Uzupelnic z.new.am1.c.04.0040| wynika, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle \exists M>0\ \forall n\in\nn:\ \bigg|\frac{1}{b_n}\bigg|\le M. }

Z definicji granicy,

zastosowanej do

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\wt”): {\displaystyle \displaystyle\wt{\eps}=\frac{|b|\eps}{M}} , mamy także

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle \exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\ |b_n-b|<\frac{|b|\eps}{M}. }

Wówczas dla nN, mamy

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \bigg|\frac{1}{b_n}-\frac{1}{b}\bigg| \ =\ \bigg|\frac{b-b_n}{bb_n}\bigg| \ =\ |b_n-b|\cdot\bigg|\frac{1}{b}\bigg|\cdot\bigg|\frac{1}{b_n}\bigg| \ \le\ \frac{|b|\eps}{M}\cdot\frac{1}{|b|}\cdot M \ =\ \eps, }

pokazaliśmy więc, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{1}{b_n}=\frac{1}{b}.}

Możemy teraz skorzystać z udowodnionego już punktu (2),

a mianowicie

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn \frac{a_n}{b_n} \ =\ \limn \bigg(a_n\cdot\frac{1}{b_n}\bigg) \ =\ a\cdot\frac{1}{b} \ =\ \frac{a}{b}. }

Niech

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \displaystyle\{a_n\},\{b_n\}\subseteq\rr}

będą ciągami liczbowymi zbieżnymi.

Udowodnić następujące stwierdzenia:

"'(1)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n =a\quad \Lra\quad \limn |a_n|=|a|} ;

"'(2)"'

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n =0\quad \Llra\quad \limn |a_n|=0} ;

"'(1)"'

Udowodnić najpierw prostą nierówność:

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \forall x,y\in\rr:\ \big| |x|-|y|\big| \ \le\ |x-y|. }

"'(2)"' Wykorzystać jedynie definicję granicy ciągu.

"'(1)"'

Udowodnimy najpierw, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \forall x,y\in\rr:\ \big| |x|-|y|\big| \ \le\ |x-y|. }

Korzystając z nierówności trójkąta dla

wartości bezwzględnej (metryki euklidesowej w Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \displaystyle\rr} ), mamy

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle |x| \ =\ |x-y+y| \ \le\ |x-y|+|y|, }

stąd

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle |x|-|y| \ \le\ |x-y|. }

Analogicznie dostajemy

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle |y|-|x| \ \le\ |y-x| \ =\ |x-y|. }

Dwie ostatnie nierówności oznaczają, że

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \big| |x|-|y|\big| \ \le\ |x-y|, }

co należało dowieść.

Załóżmy teraz, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=a.}

Należy pokazać, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn |a_n|=|a|.}

Ustalmy dowolne Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps>0.}

Z definicji granicy mamy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle \exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\ |a_n-a|<\eps. }

Wówczas, korzystając z udowodnionej nierówności,

dla nN, mamy

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \big||a_n|-|a|\big| \ \le\ |a_n-a| \ <\ \eps. }

Zatem pokazaliśmy, że

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn |a_n|=|a|.}


Zauważmy w tym miejscu, że nie jest ogólnie prawdziwa implikacja

w drugą stronę. Rozważmy bowiem ciąg an=(1)n.

Wówczas Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn |a_n|=\limn 1=1=|1|} , , ale ciąg {an} nie ma

granicy.


"'(2)"'

"":

Wynika wprost z punktu (4).

"":

Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn |a_n|=0.}

Należy pokazać, że Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=0.}

Ustalmy dowolne Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps>0.}

Z definicji granicy ciągu mamy

Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle \exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\ \big||a_n|-0\big|<\eps. }

Zatem dla nN, mamy

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle |a_n-0| \ =\ |a_n| \ =\ \big||a_n|\big| \ =\ \big||a_n|-0\big| \ <\ \eps, }

co oznacza, że Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=0.}