Logika dla informatyków/Ćwiczenia 5

Ćwiczenie 1

Niech ${⊢}_{H_1}$ oznacza system dowodzenia otrzymany z systemu ${⊢}_H$ przez zamianę aksjomatu (A3) na następujący aksjomat:

• (A3')  $(\mathrm{\neg }\phi \to \mathrm{\neg }\psi )\to ((\mathrm{\neg }\phi \to \psi )\to \phi ).$

Dowieść, że obydwa systemy są równoważne, tzn. że dla dowolnego sekwentu $\mathrm{\Delta }⊢\phi$ zachodzi $\mathrm{\Delta }{⊢}_H\phi$, gdy $\mathrm{\Delta }{⊢}_{H_1}\phi$.

Ćwiczenie 2

Niech ${⊢}_{H_2}$ oznacza system dowodzenia otrzymany z systemu ${⊢}_H$ przez zamianę aksjomatu (A3) na następujący aksjomat:

• (A3")  $(\mathrm{\neg }\phi \to \mathrm{\neg }\psi )\to (\psi \to \phi ).$

Dowieść, że obydwa systemy są równoważne, tzn. że dla dowolnego sekwentu $\mathrm{\Delta }⊢\phi$ zachodzi $\mathrm{\Delta }{⊢}_H\phi$, gdy $\mathrm{\Delta }{⊢}_{H_2}\phi$.

Ćwiczenie 3

Dowieść, że aksjomatu (A3) nie da się wyprowadzić z aksjomatów (A0-2) przy pomocy reguły odrywania.

Ćwiczenie 4

Dowieść ${⊢}_H\mathrm{\neg }p\to (p\to q)$ używając twierdzenia o dedukcji oraz bez użycia tego twierdzenia.

Ćwiczenie 5

Pokazać, że w systemie ${⊢}_H$ dopuszczalna jest następująca reguła:

$\frac{\phi \to \psi \mathrm{\neg }\psi }{\mathrm{\neg }\phi }$

tzn. pokazać, że jeśli $\mathrm{\Delta }{⊢}_H\phi \to \psi$ oraz $\mathrm{\Delta }{⊢}_H\mathrm{\neg }\psi$, to również mamy $\mathrm{\Delta }{⊢}_H\mathrm{\neg }\phi$.

Ćwiczenie 6

Dowieść, że dla każdej formuły $\phi$, nie będącej tautologią, istnieje maksymalny zbiór formuł $\mathrm{\Delta }$ (nad daną sygnaturą) o tej własności, że $\mathrm{\Delta }{⊢}_H\phi$.

Ćwiczenie 7

Każdy z poniższych sekwentów wyprowadzić w systemie ${⊢}_{H^{+}}$, ${⊢}_N$, ${⊢}_G$.

$(a)⊢\mathrm{\perp }\to p$;

$(b)p\to q,q\to r⊢p\to r$;

$(c)⊢(\mathrm{\neg }p\to p)\to p$;

$(d)p,\mathrm{\neg }p⊢q$;

$(e)p\to (q\to r)⊢q\to (p\to r)$;

$(f)⊢(\mathrm{\neg }p\to \mathrm{\neg }q)\to (q\to p)$;

$(g)⊢\mathrm{\neg }(p\wedge q)\to (\mathrm{\neg }p\vee \mathrm{\neg }q)$.

Ćwiczenie 8

Dowieść, że jeśli $\mathrm{\Delta }{⊢}_N\phi$, to dla dowolnej formuły $\psi$ zachodzi $\mathrm{\Delta },\psi {⊢}_N\phi$.

Ćwiczenie 9

Dowieść, że jeśli $\mathrm{\Delta }{⊢}_N\mathrm{\perp }$, to dla dowolnej formuły $\phi$ zachodzi $\mathrm{\Delta }{⊢}_N\phi$.

Ćwiczenie 10

Dla każdego z systemów ${⊢}_{H^{+}}$, ${⊢}_N$, ${⊢}_G$ dowieść, że jeśli sekwent $\mathrm{\Delta }⊢\phi$ jest wyprowadzalny w tym systemie oraz $S$ jest podstawieniem formuł na zmienne zdaniowe, to sekwent $S(\mathrm{\Delta })⊢S(\phi )$ powstający w wyniku podstawienia jest też wyprowadzalny w tym systemie.

Ćwiczenie 11

Udowodnić, że w rachunku sekwentów zamiana reguły $(\vee$ -prawa $)$ na dwie reguły:

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \displaystyle \frac{\Delta\vdash\Gamma,\varphi} {\Delta\vdash\Gamma,\varphi\vee\psi} \hspace{3cm} \frac{\Delta\vdash\Gamma,\psi} {\Delta\vdash\Gamma,\varphi\vee\psi} }

daje w wyniku równoważny system dowodzenia(wyprowadzalne są te same sekwenty).

Ćwiczenie 12

Udowodnić, że następujące reguły osłabiania są dopuszczalne w rachunku sekwentów:

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle \displaystyle \frac{\Delta\vdash\Gamma}{\Delta,\varphi\vdash\Gamma} \hspace{3cm} \frac{\Delta\vdash\Gamma}{\Delta\vdash\Gamma,\varphi} }

Ćwiczenie 13

Wyprowadzić w rachunku sekwentów:

$(a)⊢p\vee \mathrm{\neg }p$;

$(b)⊢((p\to q)\to p)\to p$.

Czy można to zrobić używając tylko sekwentów postaci $\mathrm{\Delta }⊢\phi$ (z jedną formułą po prawej)?