Biografia d'Alembert, Jean Le Rond: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
'''Jean Le Rond d'Alembert (1717-1783)''' – francuski filozof, fizyk i matematyk. | '''Jean Le Rond d'Alembert (1717-1783)''' – francuski filozof, fizyk i matematyk. | ||
Wybitny przedstawiciel epoki oświecenia. Od 1754 członek, a od 1772 sekretarz Akademii Francuskiej. Współtwórca i współredaktor Wielkiej encyklopedii francuskiej, której założenia przedstawił we Wstępie do encyklopedii (1751). W 1757 wskutek represji politycznych zmuszony do rezygnacji z prac nad dziełem. Zwolennik empiryzmu. Za jedyną pewną wiedzę uważał tę opartą na doświadczeniach zmysłowych, które, oczyszczone przez umysł z tego, co przypadkowe, tworzyć miały podstawę pojęć ogólnych i definicji – zasadniczego elementu rozumowania nauk. | Wybitny przedstawiciel epoki oświecenia. Od 1754 członek, a od 1772 sekretarz Akademii Francuskiej. Współtwórca i współredaktor ''Wielkiej encyklopedii francuskiej'', której założenia przedstawił we ''Wstępie do encyklopedii'' (1751). W 1757 wskutek represji politycznych zmuszony do rezygnacji z prac nad dziełem. Zwolennik empiryzmu. Za jedyną pewną wiedzę uważał tę opartą na doświadczeniach zmysłowych, które, oczyszczone przez umysł z tego, co przypadkowe, tworzyć miały podstawę pojęć ogólnych i definicji – zasadniczego elementu rozumowania nauk. | ||
[[grafika:d'Alembert-encyklopedia.jpg|thumb|200px|right|Karta tytułowa pierwszego tomu ''Wielkiej encyklopedii francuskiej'', 1751]] | |||
Za główne zadanie myślenia i działalności naukowej uznał porównywanie faktów lub idei i poszukiwanie związków między nimi. Dokonał podziału nauk na historię, filozofię i sztuki piękne, upatrując ich dominant odpowiednio w pamięci, rozumie i wyobraźni. Filozofii przypisał funkcje metodologiczne. Jako pierwszy zwrócił uwagę na społeczne i biologiczne uwarunkowania ludzkich pojęć i sądów o świecie. Ostatecznie skłaniał się ku sceptycyzmowi, nawet agnostycyzmowi, zakładając niepoznawalność tzw. istoty rzeczy. Przyjmował istnienie duszy, która jako oddzielna substancja miała w człowieku kształtować świadomość niezależnie od materii. Za podstawę moralności uznał niezmienne zasady etyczne, właściwe z natury wszystkim ludziom, a z drugiej strony – właściwie pojęty interes osobisty i społeczny. | Za główne zadanie myślenia i działalności naukowej uznał porównywanie faktów lub idei i poszukiwanie związków między nimi. Dokonał podziału nauk na historię, filozofię i sztuki piękne, upatrując ich dominant odpowiednio w pamięci, rozumie i wyobraźni. Filozofii przypisał funkcje metodologiczne. Jako pierwszy zwrócił uwagę na społeczne i biologiczne uwarunkowania ludzkich pojęć i sądów o świecie. Ostatecznie skłaniał się ku sceptycyzmowi, nawet agnostycyzmowi, zakładając niepoznawalność tzw. istoty rzeczy. Przyjmował istnienie duszy, która jako oddzielna substancja miała w człowieku kształtować świadomość niezależnie od materii. Za podstawę moralności uznał niezmienne zasady etyczne, właściwe z natury wszystkim ludziom, a z drugiej strony – właściwie pojęty interes osobisty i społeczny. | ||
Zasłużony na polu fizyki i matematyki, zwłaszcza w dziedzinie mechaniki teoretycznej i równań różniczkowych (odkrył rachunek pochodnych cząstkowych). Zajmował się też estetyką i teorią muzyki. Niektóre prace: Traité de dynamique (1743), Recherches sur différents points importants du système du monde (1754), L'essai sur les éléments de philosophie (1759), De la liberté en musique (1759), Opuscules mathématiques (1761). Pojęcia matematyczne i fizyczne pochodzące od jego nazwiska to zasada d’Alemberta przy wyprowadzeniu modelu matematycznego robota kołowego, operator d’Alemberta do opisu fali elektromagnetycznej oraz kryterium d’Alemberta z grupy twierdzeń o zbieżności szeregów. | Zasłużony na polu fizyki i matematyki, zwłaszcza w dziedzinie mechaniki teoretycznej i równań różniczkowych (odkrył rachunek pochodnych cząstkowych). Zajmował się też estetyką i teorią muzyki. Niektóre prace: ''Traité de dynamique'' (1743), ''Recherches sur différents points importants du système du monde'' (1754), ''L'essai sur les éléments de philosophie'' (1759), ''De la liberté en musique'' (1759), ''Opuscules mathématiques'' (1761). Pojęcia matematyczne i fizyczne pochodzące od jego nazwiska to zasada d’Alemberta przy wyprowadzeniu modelu matematycznego robota kołowego, operator d’Alemberta do opisu fali elektromagnetycznej oraz kryterium d’Alemberta z grupy twierdzeń o zbieżności szeregów. | ||
Jest autorem takich cytatów, jak m.in. „Algebra jest hojna – często daje więcej, niż byśmy chcieli” czy „Wyobraźnia twórczego matematyka nie odbiega od umysłu poety (…) Ze wszystkich wybitnych postaci Antyku, być może wyłącznie Archimedes jest godzien porównywania z Homerem.” Znany był również ze swoich rozlicznych, głównie naukowych sporów, w których z uporem i do znudzenia bronił w sposób zażarły swoich racji. | Jest autorem takich cytatów, jak m.in. „Algebra jest hojna – często daje więcej, niż byśmy chcieli” czy „Wyobraźnia twórczego matematyka nie odbiega od umysłu poety (…) Ze wszystkich wybitnych postaci Antyku, być może wyłącznie Archimedes jest godzien porównywania z Homerem.” Znany był również ze swoich rozlicznych, głównie naukowych sporów, w których z uporem i do znudzenia bronił w sposób zażarły swoich racji. | ||
Wersja z 21:30, 20 sie 2006
Jean Le Rond d'Alembert (1717-1783) – francuski filozof, fizyk i matematyk.
Wybitny przedstawiciel epoki oświecenia. Od 1754 członek, a od 1772 sekretarz Akademii Francuskiej. Współtwórca i współredaktor Wielkiej encyklopedii francuskiej, której założenia przedstawił we Wstępie do encyklopedii (1751). W 1757 wskutek represji politycznych zmuszony do rezygnacji z prac nad dziełem. Zwolennik empiryzmu. Za jedyną pewną wiedzę uważał tę opartą na doświadczeniach zmysłowych, które, oczyszczone przez umysł z tego, co przypadkowe, tworzyć miały podstawę pojęć ogólnych i definicji – zasadniczego elementu rozumowania nauk.
Za główne zadanie myślenia i działalności naukowej uznał porównywanie faktów lub idei i poszukiwanie związków między nimi. Dokonał podziału nauk na historię, filozofię i sztuki piękne, upatrując ich dominant odpowiednio w pamięci, rozumie i wyobraźni. Filozofii przypisał funkcje metodologiczne. Jako pierwszy zwrócił uwagę na społeczne i biologiczne uwarunkowania ludzkich pojęć i sądów o świecie. Ostatecznie skłaniał się ku sceptycyzmowi, nawet agnostycyzmowi, zakładając niepoznawalność tzw. istoty rzeczy. Przyjmował istnienie duszy, która jako oddzielna substancja miała w człowieku kształtować świadomość niezależnie od materii. Za podstawę moralności uznał niezmienne zasady etyczne, właściwe z natury wszystkim ludziom, a z drugiej strony – właściwie pojęty interes osobisty i społeczny.
Zasłużony na polu fizyki i matematyki, zwłaszcza w dziedzinie mechaniki teoretycznej i równań różniczkowych (odkrył rachunek pochodnych cząstkowych). Zajmował się też estetyką i teorią muzyki. Niektóre prace: Traité de dynamique (1743), Recherches sur différents points importants du système du monde (1754), L'essai sur les éléments de philosophie (1759), De la liberté en musique (1759), Opuscules mathématiques (1761). Pojęcia matematyczne i fizyczne pochodzące od jego nazwiska to zasada d’Alemberta przy wyprowadzeniu modelu matematycznego robota kołowego, operator d’Alemberta do opisu fali elektromagnetycznej oraz kryterium d’Alemberta z grupy twierdzeń o zbieżności szeregów.
Jest autorem takich cytatów, jak m.in. „Algebra jest hojna – często daje więcej, niż byśmy chcieli” czy „Wyobraźnia twórczego matematyka nie odbiega od umysłu poety (…) Ze wszystkich wybitnych postaci Antyku, być może wyłącznie Archimedes jest godzien porównywania z Homerem.” Znany był również ze swoich rozlicznych, głównie naukowych sporów, w których z uporem i do znudzenia bronił w sposób zażarły swoich racji.
