Test Arka: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 6: | Linia 6: | ||
[[Konwersja Arka 2]] | [[Konwersja Arka 2]] | ||
[[Konwersja Arka 3]] | [[Konwersja Arka 3]] | ||
<hr> | |||
==Ciągi liczbowe. Ćwiczenia== | |||
Obliczyć następujące granice ciągów:<br> | |||
"'(1)"' | |||
<math>\displaystyle | |||
\limn\frac{2n^2+1}{3n^2-1}</math><br> | |||
"'(2)"' | |||
<math>\displaystyle | |||
\limn\frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}</math><br> | |||
"'(3)"' | |||
<math>\displaystyle | |||
\limn\frac{-n+1}{n^2+2}.</math> | |||
"'(1)"' Podzielić licznik i mianownik przez <math>n^2</math> | |||
i skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.<br> | |||
"'(2)"' Wykorzystać twierdzenie o dwóch ciągach.<br> | |||
"'(3)"' Sposób I. Wykorzystać twierdzenie o trzech ciągach.<br> | |||
Sposób II. | |||
Podzielić licznik i mianownik przez <math>n^2</math> | |||
oraz skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic. | |||
"'(1)"' | |||
Dzielimy licznik i mianownik przez <math>n^2</math> i dostajemy: | |||
<center><math> | |||
\limn\frac{2n^2+1}{3n^2-1} | |||
\ =\ | |||
\limn | |||
\frac{\displaystyle 2+\overbrace{\frac{1}{n^2}}^{\ra 0}}{\displaystyle 3-\underbrace{\frac{1}{n^2}}_{\ra 0}} | |||
\ =\ | |||
\frac{2}{3}, | |||
</math></center> | |||
przy czym w ostatniej równości wykorzystujemy twierdzenia o | |||
arytmetyce granic (dla sumy i iloczynu; patrz Twierdzenie [[##t.new.am1.w.04.080|Uzupelnic t.new.am1.w.04.080|]]) | |||
oraz fakt, że | |||
<math>\displaystyle\limn \frac{1}{n^2}=0</math> | |||
(patrz Przykład [[##p.new.am1.w.03.210|Uzupelnic p.new.am1.w.03.210|]] i Twierdzenie | |||
[[##t.new.am1.w.04.080|Uzupelnic t.new.am1.w.04.080|]]).<br> | |||
<br> | |||
"'(2)"' | |||
Zauważmy, że | |||
<center><math> | |||
\beginarray {ccccc} | |||
\displaystyle\frac{2n^2}{n\sqrt{n}} & \le & \displaystyle\frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}\\ | |||
\shortparallel & & \\ | |||
\displaystyle 2\sqrt{n} & & \\ | |||
\downarrow & & \\ | |||
+\infty & & | |||
\endarray | |||
</math></center> | |||
(przy czym ostatnią zbieżność <math>\displaystyle\limn \sqrt{n}=+\infty</math> | |||
łatwo pokazać z definicji granicy niewłaściwej). | |||
Zatem korzystając z twierdzenia o dwóch ciągach | |||
(patrz Twierdzenie [[##t.new.am1.w.04.120|Uzupelnic t.new.am1.w.04.120|]](a)) | |||
wnioskujemy, że | |||
<math>\displaystyle\limn \frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}=+\infty</math><br> | |||
"'(3)"' | |||
"'Sposób I."' | |||
Zauważmy, że | |||
<center><math> | |||
\beginarray {ccccc} | |||
\displaystyle -\frac{n}{n^2} & \le & \displaystyle\frac{-n+1}{n^2+2} & \le & 0\\ | |||
\shortparallel & & & & \downarrow\\ | |||
\displaystyle -\frac{1}{n} & & & & 0\\ | |||
\downarrow & & & & \\ | |||
0 & & & & \\ | |||
\endarray | |||
</math></center> | |||
Zatem korzystając z twierdzenia a trzech ciągach wnioskujemy, | |||
że | |||
<math>\displaystyle\limn \frac{-n+1}{n^2+2}=0.</math><br> | |||
"'Sposób II."' | |||
Dzieląc licznik i mianownik przez <math>n^2</math> | |||
oraz korzystając z twierdzeń o arytmetyce granic, mamy | |||
<center><math> | |||
\limn \frac{-n+1}{n^2+2} | |||
\ =\ | |||
\limn\frac{\displaystyle \overbrace{-\frac{1}{n}}^{\ra 0}+\overbrace{\frac{1}{n^2}}^{\ra 0}}{\displaystyle 1+\underbrace{\frac{2}{n^2}}_{\ra 0}} | |||
\ =\ | |||
0. | |||
</math></center> | |||
Obliczyć następujące granice ciągów:<br> | |||
"'(1)"' | |||
<math>\displaystyle | |||
\limn \frac{\binom{n+2}{n}}{n^2}</math><br> | |||
"'(2)"' | |||
<math>\displaystyle | |||
\limn \frac{\binom{n+3}{n}}{n^3}.</math> | |||
"'(1)"' Rozpisać symbol Newtona. Podzielić licznik i mianownik przez <math>n^2.</math><br> | |||
"'(2)"' Rozwiązać analogicznie do przykładu (1). | |||
"'(1)"' | |||
Rozpiszmy symbol Newtona występujący w wyrazach ciągu | |||
<center><math> | |||
\binom{n+2}{n} | |||
\ =\ | |||
\frac{(n+2)!}{n!\cdot 2!} | |||
\ =\ | |||
\frac{(n+1)(n+2)}{2} | |||
</math></center> | |||
Zatem liczymy: | |||
<center><math>\aligned \graph | |||
\displaystyle | |||
\limn \frac{\binom{n+2}{n}}{n^2} | |||
& = & | |||
\displaystyle | |||
\limn \frac{(n+1)(n+2)}{2n^2} | |||
\ =\ | |||
\limn\frac{n^2+3n+2}{2n^2}\\ | |||
& = & | |||
\displaystyle | |||
\limn\frac{1}{2} | |||
+\underbrace{\limn\frac{3}{2}\cdot\frac{1}{n}}_{=0} | |||
+\underbrace{\limn\frac{1}{n^2}}_{=0} | |||
\ =\ | |||
\frac{1}{2}. | |||
\endaligned</math></center> | |||
"'(2)"' | |||
Rozpiszmy symbol Newtona występujący w wyrazach ciągu | |||
<center><math> | |||
\binom{n+3}{n} | |||
\ =\ | |||
\frac{(n+3)!}{n!\cdot 3!} | |||
\ =\ | |||
\frac{(n+1)(n+2)(n+3)}{6} | |||
</math></center> | |||
Zatem liczymy: | |||
<center><math>\aligned \graph | |||
\displaystyle | |||
\limn \frac{\binom{n+3}{n}}{n^3} | |||
& = & | |||
\displaystyle | |||
\limn \frac{(n+1)(n+2)(n+3)}{6n^3} | |||
\ =\ | |||
\limn\frac{n^3+6n^2+11n+6}{6n^3}\\ | |||
& = & | |||
\displaystyle | |||
\limn\frac{1}{6} | |||
+\underbrace{\limn\frac{1}{n}}_{=0} | |||
+\underbrace{\limn\frac{11}{6}\cdot\frac{1}{n^2}}_{=0} | |||
+\underbrace{\limn\frac{1}{n^3}}_{=0} | |||
\ =\ | |||
\frac{1}{6}. | |||
\endaligned</math></center> | |||
Obliczyć następujące granice ciągów:<br> | |||
"'(1)"' | |||
<math>\displaystyle | |||
\limn\frac{5^{n+1}+1+6^{n+1}}{3\cdot 6^n}</math><br> | |||
"'(2)"' | |||
<math>\displaystyle | |||
\limn\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}</math><br> | |||
"'(3)"' | |||
<math>\displaystyle | |||
\limn\frac{1+\frac{1}{4}+\frac{1}{16}+\ldots+\frac{1}{4^n}}{1+\frac{1}{3}+\frac{1}{9}+\ldots+\frac{1}{3^n}}.</math> | |||
"'(1)"' Wykonać dzielenie <math>6^n.</math><br> | |||
"'(2)"' Sposób I. Wykorzystać twierdzenie o trzech ciągach.<br> | |||
Sposób II. | |||
Podzielić licznik i mianownik przez <math>3^{2n}</math> | |||
i skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.<br> | |||
"'(3)"' Wykorzystać wzór na sumę skończonego | |||
ciągu geometrycznego (patrz Uwaga [[##u.1.0100|Uzupelnic u.1.0100|]]). | |||
"'(1)"' | |||
Wykonując dzielenie przez <math>6^n</math> dostajemy: | |||
<center><math> | |||
\limn\frac{5^{n+1}+1+6^{n+1}}{3\cdot 6^n} | |||
\ =\ | |||
\limn\frac{5}{3}\bigg(\frac{5}{6}\bigg)^n | |||
+\limn \frac{1}{3}\bigg(\frac{1}{6}\bigg)^n | |||
+\limn 2 | |||
\ =\ | |||
2, | |||
</math></center> | |||
gdzie wykorzystaliśmy znajomość ciągu geometrycznego | |||
(patrz Przykład [[##p.new.am1.w.03.220|Uzupelnic p.new.am1.w.03.220|]]).<br> | |||
<br> | |||
"'(2)"' | |||
"'Sposób I."' | |||
Zauważmy, że | |||
<center><math> | |||
\beginarray {ccccc} | |||
\displaystyle 0 & \le & \displaystyle\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2} & \le & \displaystyle\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}}\\ | |||
\downarrow & & & & \shortparallel\\ | |||
\displaystyle 0 & & & & \displaystyle 2\bigg(\frac{2}{9}\bigg)^n+\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^n\\ | |||
& & & & \downarrow\\ | |||
& & & & 0\\ | |||
\endarray | |||
</math></center> | |||
gdzie wykorzystaliśmy znajomość ciągu geometrycznego. | |||
Zatem korzystając z twierdzenie a trzech ciągach wnioskujemy, | |||
że | |||
<math>\displaystyle\limn \frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}=0.</math><br> | |||
<br> | |||
"'Sposób II."' | |||
Dzieląc licznik i mianownik przez <math>3^{2n}</math> | |||
oraz korzystając z twierdzeń o arytmetyce granic, mamy | |||
<center><math> | |||
\limn\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2} | |||
\ =\ | |||
\limn \frac{\displaystyle 2\cdot\bigg(\frac{2}{9}\bigg)^n+\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^n}{\displaystyle 1+2\cdot\bigg(\frac{1}{9}\bigg)^n} | |||
\ =\ | |||
0. | |||
</math></center> | |||
"'(3)"' | |||
Korzystając ze wzoru na sumę skończonego | |||
ciągu geometrycznego (patrz Uwaga [[##u.1.0100|Uzupelnic u.1.0100|]]), mamy | |||
<center><math> | |||
\limn\frac{\displaystyle 1+\frac{1}{4}+\frac{1}{16}+\ldots+\frac{1}{4^n}}{\displaystyle 1+\frac{1}{3}+\frac{1}{9}+\ldots+\frac{1}{3^n}} | |||
\ =\ | |||
\limn\frac{\displaystyle\frac{\displaystyle 1-\frac{1}{4^{n+1}}}{\displaystyle 1-\frac{1}{4}}}{\displaystyle\frac{\displaystyle 1-\frac{1}{3^{n+1}}}{\displaystyle 1-\frac{1}{3}}} | |||
\ =\ | |||
\frac{9}{8}\cdot | |||
\limn\frac{\displaystyle 1-\overbrace{\bigg(\frac{1}{4}\bigg)^{n+1}}^{\ra 0}}{\displaystyle 1-\underbrace{\bigg(\frac{1}{3}\bigg)^{n+1}}_{\ra 0}} | |||
\ =\ | |||
\frac{9}{8}\cdot 1 | |||
\ =\ | |||
\frac{9}{8}. | |||
</math></center> | |||
Niech | |||
<math>\displaystyle\{x_n\}\subseteq\rr</math> będzie ciągiem liczbowym takim, że | |||
<math>\displaystyle\limn x_n=g.</math> | |||
Udowodnić, że | |||
jeśli <math>g\ne 0</math> oraz | |||
<math>x_n\ne 0</math> dla dowolnego <math>n\in\nn,</math> to ciąg | |||
<math>\displaystyle\big\{\frac{1}{x_n}\big\}</math> jest ograniczony | |||
oraz dodatkowo | |||
<center><math> | |||
\exists m>0:\ \bigg|\frac{1}{x_n}\bigg|\ge m. | |||
</math></center> | |||
Skorzystać z definicji granicy ciągu z | |||
<math>\displaystyle\eps=\frac{|g|}{2}.</math> | |||
Niech <math>\displaystyle\limn x_n=g\ne 0.</math> | |||
Niech <math>\displaystyle\eps=\frac{|g|}{2}>0.</math> | |||
Z definicji granicy mamy | |||
<center><math> | |||
\exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\ | |||
|x_n-g|<\frac{|g|}{2}, | |||
</math></center> | |||
w szczególności dla tak dobranego <math>N\in\nn,</math> mamy | |||
<center><math> | |||
\forall n\ge N:\ g-\frac{|g|}{2}<x_n<g+\frac{|g|}{2}, | |||
</math></center> | |||
zatem | |||
<center><math> | |||
\forall n\ge N:\ \frac{|g|}{2}<|x_n|<\frac{3|g|}{2}, | |||
</math></center> | |||
czyli | |||
<center><math> | |||
\forall n\ge N:\ | |||
\frac{2}{3|g|}<\frac{1}{|x_n|}<\frac{2}{|g|}. | |||
</math></center> | |||
Zdefiniujmy teraz | |||
<center><math> | |||
m | |||
\ =\ | |||
\min\bigg\{\frac{2}{3|g|},\frac{1}{|x_1|},\ldots,\frac{1}{|x_n|}\bigg\},\qquad | |||
M | |||
\ =\ | |||
\max\bigg\{\frac{2}{|g|},\frac{1}{|x_1|},\ldots,\frac{1}{|x_n|}\bigg\}. | |||
</math></center> | |||
Oczywiście <math>0<m<M</math> | |||
oraz | |||
<center><math> | |||
\forall n\in\nn:\ m\le \bigg|\frac{1}{x_n}\bigg|\le M, | |||
</math></center> | |||
co należało dowieść. | |||
Niech | |||
<math>\displaystyle\{a_n\},\{b_n\}\subseteq\rr</math> | |||
będą ciągami liczbowymi zbieżnymi, | |||
Udowodnić następujące stwierdzenia:<br> | |||
"'(1)"' | |||
<math>\displaystyle \limn (a_nb_n) | |||
=\bigg(\limn a_n\bigg)\bigg(\limn b_n\bigg)</math>;<br> | |||
"'(2)"' | |||
<math>\displaystyle \limn \frac{a_n}{b_n} | |||
=\frac{\limn a_n}{\limn b_n}</math> | |||
(o ile | |||
<math>b_n\ne 0</math> dla <math>n\in\nn</math> oraz <math>\displaystyle\limn b_n\ne 0</math>). | |||
"'(1)"' Skorzystać z faktu, że ciąg zbieżny jest ograniczony. | |||
Przy liczeniu granicy ciągu <math>\displaystyle\{a_nb_n\}</math> wykorzystać oszacowanie | |||
<center><math> | |||
\big|a_nb_n-ab\big| | |||
\ \le\ | |||
\big|a_nb_n-a_nb\big| | |||
+\big|a_nb-ab\big|. | |||
</math></center> | |||
"'(2)"' Najpierw udowodnić, że | |||
<math>\displaystyle \limn \frac{1}{b_n} | |||
=\frac{1}{\limn b_n}.</math> | |||
W tym celu skorzystać z Zadania [[##z.new.am1.c.04.0040|Uzupelnic z.new.am1.c.04.0040|]]. | |||
Następnie wykorzystać punkt (1). | |||
"'(1)"' | |||
Niech <math>\displaystyle\limn a_n=a</math> i <math>\displaystyle\limn b_n=b.</math> | |||
Należy pokazać, że | |||
<center><math> | |||
\forall \eps>0\ \exists N\in\nn\ \forall n\ge N: | |||
\big|a_nb_n-ab\big|<\eps. | |||
</math></center> | |||
Ustalmy dowolne <math>\displaystyle\eps>0.</math> | |||
Ciąg <math>\displaystyle\{a_n\}</math> jako zbieżny, jest ograniczony, to znaczy | |||
<center><math> | |||
\exists A>0\ \forall n\in\nn:\ |a_n|\le A. | |||
</math></center> | |||
Z definicji granicy mamy | |||
<center><math>\aligned \graph | |||
&& \exists N_1\in\nn:\ |b_n-b|<\frac{\eps}{2A},\\ | |||
&& \exists N_2\in\nn:\ |a_n-a|<\frac{\eps}{2|b|} | |||
\endaligned</math></center> | |||
(przy czym jeśli <math>b=0,</math> to ostatnie wyrażenie | |||
<math>\displaystyle\frac{\eps}{2|b|}</math> zastąpmy przez <math>\displaystyle\eps</math>). | |||
Niech <math>N=\max\{N_1,N_2\}.</math> | |||
Wówczas dla dowolnego <math>n\ge N,</math> mamy | |||
<center><math>\aligned \graph | |||
\big|a_nb_n-ab\big| | |||
& \le & | |||
\big|a_nb_n-a_nb\big| | |||
+\big|a_nb-ab\big| | |||
\ =\ | |||
|a_n||b_n-b|+|a_n-a||b|\\ | |||
& < & | |||
A\cdot\frac{\eps}{2A} | |||
+\frac{\eps}{2|b|}\cdot |b| | |||
\ =\ | |||
\eps, | |||
\endaligned</math></center> | |||
zatem | |||
<center><math> | |||
\limn (a_nb_n) | |||
\ =\ | |||
a\cdot b | |||
\ =\ | |||
\bigg(\limn a_n\bigg)\cdot\bigg(\limn b_n\bigg). | |||
</math></center> | |||
"'(2)"' | |||
Niech <math>\displaystyle\limn a_n=a</math> i <math>\displaystyle\limn b_n=b</math> | |||
(gdzie <math>b_n\ne 0</math> dla <math>n\in\nn</math> oraz <math>b\ne 0</math>). | |||
Pokażemy najpierw, że | |||
<center><math> | |||
\limn \frac{1}{b_n} | |||
=\frac{1}{b}. | |||
</math></center> | |||
Ustalmy dowolne <math>\displaystyle\eps>0.</math> | |||
Z Zadania [[##z.new.am1.c.04.0040|Uzupelnic z.new.am1.c.04.0040|]] wynika, że | |||
<center><math> | |||
\exists M>0\ \forall n\in\nn:\ | |||
\bigg|\frac{1}{b_n}\bigg|\le M. | |||
</math></center> | |||
Z definicji granicy, | |||
zastosowanej do | |||
<math>\displaystyle\wt{\eps}=\frac{|b|\eps}{M}</math>, mamy także | |||
<center><math> | |||
\exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\ | |||
|b_n-b|<\frac{|b|\eps}{M}. | |||
</math></center> | |||
Wówczas dla <math>n\ge N,</math> mamy | |||
<center><math> | |||
\bigg|\frac{1}{b_n}-\frac{1}{b}\bigg| | |||
\ =\ | |||
\bigg|\frac{b-b_n}{bb_n}\bigg| | |||
\ =\ | |||
|b_n-b|\cdot\bigg|\frac{1}{b}\bigg|\cdot\bigg|\frac{1}{b_n}\bigg| | |||
\ \le\ | |||
\frac{|b|\eps}{M}\cdot\frac{1}{|b|}\cdot M | |||
\ =\ | |||
\eps, | |||
</math></center> | |||
pokazaliśmy więc, że | |||
<math>\displaystyle\limn \frac{1}{b_n}=\frac{1}{b}.</math> | |||
Możemy teraz skorzystać z udowodnionego już punktu (2), | |||
a mianowicie | |||
<center><math> | |||
\limn \frac{a_n}{b_n} | |||
\ =\ | |||
\limn \bigg(a_n\cdot\frac{1}{b_n}\bigg) | |||
\ =\ | |||
a\cdot\frac{1}{b} | |||
\ =\ | |||
\frac{a}{b}. | |||
</math></center> | |||
Niech | |||
<math>\displaystyle\{a_n\},\{b_n\}\subseteq\rr</math> | |||
będą ciągami liczbowymi zbieżnymi. | |||
Udowodnić następujące stwierdzenia:<br> | |||
"'(1)"' | |||
<math>\displaystyle\limn a_n =a\quad | |||
\Lra\quad | |||
\limn |a_n|=|a|</math>;<br> | |||
"'(2)"' | |||
<math>\displaystyle\limn a_n =0\quad | |||
\Llra\quad | |||
\limn |a_n|=0</math>; | |||
"'(1)"' | |||
Udowodnić najpierw prostą nierówność: | |||
<center><math> | |||
\forall x,y\in\rr:\ | |||
\big| |x|-|y|\big| | |||
\ \le\ | |||
|x-y|. | |||
</math></center> | |||
"'(2)"' Wykorzystać jedynie definicję granicy ciągu. | |||
"'(1)"' | |||
Udowodnimy najpierw, że | |||
<center><math> | |||
\forall x,y\in\rr:\ | |||
\big| |x|-|y|\big| | |||
\ \le\ | |||
|x-y|. | |||
</math></center> | |||
Korzystając z nierówności trójkąta dla | |||
wartości bezwzględnej (metryki euklidesowej w <math>\displaystyle\rr</math>), mamy | |||
<center><math> | |||
|x| | |||
\ =\ | |||
|x-y+y| | |||
\ \le\ | |||
|x-y|+|y|, | |||
</math></center> | |||
stąd | |||
<center><math> | |||
|x|-|y| | |||
\ \le\ | |||
|x-y|. | |||
</math></center> | |||
Analogicznie dostajemy | |||
<center><math> | |||
|y|-|x| | |||
\ \le\ | |||
|y-x| | |||
\ =\ | |||
|x-y|. | |||
</math></center> | |||
Dwie ostatnie nierówności oznaczają, że | |||
<center><math> | |||
\big| |x|-|y|\big| | |||
\ \le\ | |||
|x-y|, | |||
</math></center> | |||
co należało dowieść. | |||
Załóżmy teraz, że | |||
<math>\displaystyle\limn a_n=a.</math> | |||
Należy pokazać, że | |||
<math>\displaystyle\limn |a_n|=|a|.</math> | |||
Ustalmy dowolne <math>\displaystyle\eps>0.</math> | |||
Z definicji granicy mamy | |||
<center><math> | |||
\exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\ | |||
|a_n-a|<\eps. | |||
</math></center> | |||
Wówczas, korzystając z udowodnionej nierówności, | |||
dla <math>n\ge N,</math> mamy | |||
<center><math> | |||
\big||a_n|-|a|\big| | |||
\ \le\ | |||
|a_n-a| | |||
\ <\ | |||
\eps. | |||
</math></center> | |||
Zatem pokazaliśmy, że | |||
<math>\displaystyle\limn |a_n|=|a|.</math><br> | |||
<br> | |||
Zauważmy w tym miejscu, że nie jest ogólnie prawdziwa implikacja | |||
w drugą stronę. Rozważmy bowiem ciąg <math>a_n=(-1)^n</math>. | |||
Wówczas <math>\limn |a_n|=\limn 1=1=|1|</math>, , ale ciąg <math>\{a_n\}</math> nie ma | |||
granicy.<br> | |||
<br> | |||
"'(2)"' | |||
"<math>\displaystyle\Longrightarrow</math>":<br> | |||
Wynika wprost z punktu (4).<br> | |||
"<math>\displaystyle\Longleftarrow</math>":<br> | |||
Niech <math>\displaystyle\limn |a_n|=0.</math> | |||
Należy pokazać, że <math>\displaystyle\limn a_n=0.</math> | |||
Ustalmy dowolne <math>\displaystyle\eps>0.</math> | |||
Z definicji granicy ciągu mamy | |||
<center><math> | |||
\exists N\in\nn\ \forall n\ge N:\ | |||
\big||a_n|-0\big|<\eps. | |||
</math></center> | |||
Zatem dla <math>n\ge N,</math> mamy | |||
<center><math> | |||
|a_n-0| | |||
\ =\ | |||
|a_n| | |||
\ =\ | |||
\big||a_n|\big| | |||
\ =\ | |||
\big||a_n|-0\big| | |||
\ <\ | |||
\eps, | |||
</math></center> | |||
co oznacza, że <math>\displaystyle\limn a_n=0.</math> |
Wersja z 09:59, 4 sie 2006
Problemy ze wzorami na osiłku
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\large”): {\displaystyle {\large a^{\sum_{i=1}^{10}i}}}
Konwersja Arka Konwersja Arka 2 Konwersja Arka 3
Ciągi liczbowe. Ćwiczenia
Obliczyć następujące granice ciągów:
"'(1)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{2n^2+1}{3n^2-1}}
"'(2)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}}
"'(3)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{-n+1}{n^2+2}.}
"'(1)"' Podzielić licznik i mianownik przez
i skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.
"'(2)"' Wykorzystać twierdzenie o dwóch ciągach.
"'(3)"' Sposób I. Wykorzystać twierdzenie o trzech ciągach.
Sposób II.
Podzielić licznik i mianownik przez
oraz skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.
"'(1)"'
Dzielimy licznik i mianownik przez i dostajemy:
przy czym w ostatniej równości wykorzystujemy twierdzenia o
arytmetyce granic (dla sumy i iloczynu; patrz Twierdzenie Uzupelnic t.new.am1.w.04.080|)
oraz fakt, że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{1}{n^2}=0}
(patrz Przykład Uzupelnic p.new.am1.w.03.210| i Twierdzenie
Uzupelnic t.new.am1.w.04.080|).
"'(2)"'
Zauważmy, że
(przy czym ostatnią zbieżność Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \sqrt{n}=+\infty}
łatwo pokazać z definicji granicy niewłaściwej).
Zatem korzystając z twierdzenia o dwóch ciągach
(patrz Twierdzenie Uzupelnic t.new.am1.w.04.120|(a))
wnioskujemy, że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{2n^2+n+2}{n\sqrt{n}}=+\infty}
"'(3)"'
"'Sposób I."'
Zauważmy, że
Zatem korzystając z twierdzenia a trzech ciągach wnioskujemy,
że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{-n+1}{n^2+2}=0.}
"'Sposób II."'
Dzieląc licznik i mianownik przez
oraz korzystając z twierdzeń o arytmetyce granic, mamy
Obliczyć następujące granice ciągów:
"'(1)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn \frac{\binom{n+2}{n}}{n^2}}
"'(2)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn \frac{\binom{n+3}{n}}{n^3}.}
"'(1)"' Rozpisać symbol Newtona. Podzielić licznik i mianownik przez
"'(2)"' Rozwiązać analogicznie do przykładu (1).
"'(1)"'
Rozpiszmy symbol Newtona występujący w wyrazach ciągu
Zatem liczymy:
"'(2)"'
Rozpiszmy symbol Newtona występujący w wyrazach ciągu
Zatem liczymy:
Obliczyć następujące granice ciągów:
"'(1)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{5^{n+1}+1+6^{n+1}}{3\cdot 6^n}}
"'(2)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}}
"'(3)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn\frac{1+\frac{1}{4}+\frac{1}{16}+\ldots+\frac{1}{4^n}}{1+\frac{1}{3}+\frac{1}{9}+\ldots+\frac{1}{3^n}}.}
"'(1)"' Wykonać dzielenie
"'(2)"' Sposób I. Wykorzystać twierdzenie o trzech ciągach.
Sposób II.
Podzielić licznik i mianownik przez
i skorzystać z twierdzeń o arytmetyce granic.
"'(3)"' Wykorzystać wzór na sumę skończonego
ciągu geometrycznego (patrz Uwaga Uzupelnic u.1.0100|).
"'(1)"'
Wykonując dzielenie przez dostajemy:
gdzie wykorzystaliśmy znajomość ciągu geometrycznego
(patrz Przykład Uzupelnic p.new.am1.w.03.220|).
"'(2)"'
"'Sposób I."'
Zauważmy, że
gdzie wykorzystaliśmy znajomość ciągu geometrycznego.
Zatem korzystając z twierdzenie a trzech ciągach wnioskujemy,
że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{2^{n+1}+3^n}{3^{2n}+2}=0.}
"'Sposób II."'
Dzieląc licznik i mianownik przez
oraz korzystając z twierdzeń o arytmetyce granic, mamy
"'(3)"'
Korzystając ze wzoru na sumę skończonego
ciągu geometrycznego (patrz Uwaga Uzupelnic u.1.0100|), mamy
Niech
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \displaystyle\{x_n\}\subseteq\rr} będzie ciągiem liczbowym takim, że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn x_n=g.}
Udowodnić, że
jeśli oraz
dla dowolnego Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle n\in\nn,} to ciąg
jest ograniczony
oraz dodatkowo
Skorzystać z definicji granicy ciągu z
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps=\frac{|g|}{2}.}
Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn x_n=g\ne 0.}
Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps=\frac{|g|}{2}>0.}
Z definicji granicy mamy
w szczególności dla tak dobranego Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle N\in\nn,} mamy
zatem
czyli
Zdefiniujmy teraz
Oczywiście
oraz
co należało dowieść.
Niech
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \displaystyle\{a_n\},\{b_n\}\subseteq\rr}
będą ciągami liczbowymi zbieżnymi,
Udowodnić następujące stwierdzenia:
"'(1)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn (a_nb_n) =\bigg(\limn a_n\bigg)\bigg(\limn b_n\bigg)}
;
"'(2)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn \frac{a_n}{b_n} =\frac{\limn a_n}{\limn b_n}}
(o ile
dla Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle n\in\nn} oraz Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn b_n\ne 0} ).
"'(1)"' Skorzystać z faktu, że ciąg zbieżny jest ograniczony.
Przy liczeniu granicy ciągu wykorzystać oszacowanie
"'(2)"' Najpierw udowodnić, że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle \limn \frac{1}{b_n} =\frac{1}{\limn b_n}.}
W tym celu skorzystać z Zadania Uzupelnic z.new.am1.c.04.0040|.
Następnie wykorzystać punkt (1).
"'(1)"'
Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=a} i Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn b_n=b.}
Należy pokazać, że
Ustalmy dowolne Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps>0.}
Ciąg jako zbieżny, jest ograniczony, to znaczy
Z definicji granicy mamy
(przy czym jeśli to ostatnie wyrażenie
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\frac{\eps}{2|b|}} zastąpmy przez Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps} ).
Niech
Wówczas dla dowolnego mamy
zatem
"'(2)"'
Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=a} i Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn b_n=b}
(gdzie dla Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\nn”): {\displaystyle n\in\nn} oraz ).
Pokażemy najpierw, że
Ustalmy dowolne Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps>0.}
Z Zadania Uzupelnic z.new.am1.c.04.0040| wynika, że
Z definicji granicy,
zastosowanej do
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\wt”): {\displaystyle \displaystyle\wt{\eps}=\frac{|b|\eps}{M}} , mamy także
Wówczas dla mamy
pokazaliśmy więc, że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn \frac{1}{b_n}=\frac{1}{b}.}
Możemy teraz skorzystać z udowodnionego już punktu (2),
a mianowicie
Niech
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \displaystyle\{a_n\},\{b_n\}\subseteq\rr}
będą ciągami liczbowymi zbieżnymi.
Udowodnić następujące stwierdzenia:
"'(1)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n =a\quad \Lra\quad \limn |a_n|=|a|}
;
"'(2)"'
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n =0\quad \Llra\quad \limn |a_n|=0} ;
"'(1)"'
Udowodnić najpierw prostą nierówność:
"'(2)"' Wykorzystać jedynie definicję granicy ciągu.
"'(1)"'
Udowodnimy najpierw, że
Korzystając z nierówności trójkąta dla
wartości bezwzględnej (metryki euklidesowej w Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\rr”): {\displaystyle \displaystyle\rr} ), mamy
stąd
Analogicznie dostajemy
Dwie ostatnie nierówności oznaczają, że
co należało dowieść.
Załóżmy teraz, że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=a.}
Należy pokazać, że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn |a_n|=|a|.}
Ustalmy dowolne Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps>0.}
Z definicji granicy mamy
Wówczas, korzystając z udowodnionej nierówności,
dla mamy
Zatem pokazaliśmy, że
Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn |a_n|=|a|.}
Zauważmy w tym miejscu, że nie jest ogólnie prawdziwa implikacja
w drugą stronę. Rozważmy bowiem ciąg .
Wówczas Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \limn |a_n|=\limn 1=1=|1|} , , ale ciąg nie ma
granicy.
"'(2)"'
"":
Wynika wprost z punktu (4).
"":
Niech Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn |a_n|=0.}
Należy pokazać, że Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=0.}
Ustalmy dowolne Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\eps”): {\displaystyle \displaystyle\eps>0.}
Z definicji granicy ciągu mamy
Zatem dla mamy
co oznacza, że Parser nie mógł rozpoznać (nieznana funkcja „\limn”): {\displaystyle \displaystyle\limn a_n=0.}