Matematyka dyskretna 1/Ćwiczenia 6: Permutacje i podziały: Różnice pomiędzy wersjami

Z Studia Informatyczne
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Pitab (dyskusja | edycje)
m Zastępowanie tekstu – „.↵</math>” na „</math>”
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 2: Linia 2:


{{cwiczenie|1|cw 1|
{{cwiczenie|1|cw 1|
Policz średnią liczbę cykli w permutacji <math>\displaystyle n</math> zbioru elementowego.
Policz średnią liczbę cykli w permutacji <math>n</math> zbioru elementowego.


}}
}}
Linia 15: Linia 15:




<center><math>\displaystyle \sum_{i=0}^ni\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]=n! H_n
<center><math>\sum_{i=0}^ni\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]=n! H_n
</math></center>
</math></center>




a suma po lewej stronie to sumaryczna liczba cykli we wszystkich permutacjach zbioru  
a suma po lewej stronie to sumaryczna liczba cykli we wszystkich permutacjach zbioru  
<math>\displaystyle n</math>-elementowego, więc średnia liczba cykli  
<math>n</math>-elementowego, więc średnia liczba cykli  
równa jest wartości tej sumy podzielonej  
równa jest wartości tej sumy podzielonej  
przez liczbę wszystkich permutacji zbioru <math>\displaystyle n</math>-elementowego, czyli <math>\displaystyle n!</math>:
przez liczbę wszystkich permutacji zbioru <math>n</math>-elementowego, czyli <math>n!</math>:




<center><math>\displaystyle \frac{\sum_{i=0}^ni\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]}{n!}=H_n.
<center><math>\frac{\sum_{i=0}^ni\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]}{n!}=H_n</math></center>
</math></center>




Linia 32: Linia 31:


{{cwiczenie|2|cw 2|
{{cwiczenie|2|cw 2|
Oblicz postać zwartą symbolu <math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}n\\ 4\end{array} \right\}</math>.
Oblicz postać zwartą symbolu <math>\left\{\begin{array} {c}n\\ 4\end{array} \right\}</math>.


}}
}}


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Skorzystaj z przestawienia <math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}n\\ k\end{array} \right\}</math>
Skorzystaj z przestawienia <math>\left\{\begin{array} {c}n\\ k\end{array} \right\}</math>
w postaci sumy iloczynów współczynników dwumianowych.
w postaci sumy iloczynów współczynników dwumianowych.
</div></div>
</div></div>
Linia 44: Linia 43:




<center><math>\displaystyle \aligned \left\{\begin{array} {c}n\\ 4\end{array} \right\}
<center><math>\begin{align} \left\{\begin{array} {c}n\\ 4\end{array} \right\}
&=\frac{1}{4!}\sum_{0<i_0<i_1<i_2<n}{n\choose i_2}{i_2\choose i_1}{i_1\choose i_0}\\
&=\frac{1}{4!}\sum_{0<i_0<i_1<i_2<n}{n\choose i_2}{i_2\choose i_1}{i_1\choose i_0}\\
&=\frac{1}{24}\sum_{0<i_1<i_2<n}{n\choose i_2}{i_2\choose i_1}\sum_{0<i_0<i_1}{i_1\choose i_0}\\
&=\frac{1}{24}\sum_{0<i_1<i_2<n}{n\choose i_2}{i_2\choose i_1}\sum_{0<i_0<i_1}{i_1\choose i_0}\\
Linia 52: Linia 51:
&=\frac{1}{24}\sum_{0<i_2<n}{n\choose i_2}(3^{i_2}-3\cdot2^{i_2}+3)\\
&=\frac{1}{24}\sum_{0<i_2<n}{n\choose i_2}(3^{i_2}-3\cdot2^{i_2}+3)\\
&=\frac{1}{24}((4^n-1-3^n)-3(3^n-1-2^n)+3\cdot(2^n-2))\\
&=\frac{1}{24}((4^n-1-3^n)-3(3^n-1-2^n)+3\cdot(2^n-2))\\
&=\frac{1}{24}(4^n-4\cdot3^n+6\cdot2^n-4).
&=\frac{1}{24}(4^n-4\cdot3^n+6\cdot2^n-4)
\endaligned</math></center>
\end{align}</math></center>




Linia 60: Linia 59:
{{cwiczenie|3|cw 3|
{{cwiczenie|3|cw 3|
Udowodnij wzór na odwracanie liczb Stirlinga,  
Udowodnij wzór na odwracanie liczb Stirlinga,  
czyli że dla dowolnych funkcji <math>\displaystyle f,g</math> określonych na <math>\displaystyle \mathbb{N}</math> zachodzi:
czyli że dla dowolnych funkcji <math>f,g</math> określonych na <math>\mathbb{N}</math> zachodzi:




<center><math>\displaystyle f(n)=\sum_i\left\{\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right\}(-1)^ig(i)
<center><math>f(n)=\sum_i\left\{\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right\}(-1)^ig(i)
</math></center>
</math></center>


Linia 70: Linia 69:




<center><math>\displaystyle g(n)=\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right](-1)^if(i).
<center><math>g(n)=\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right](-1)^if(i)
</math></center>
</math></center>


Linia 80: Linia 79:




<center><math>\displaystyle \sum_i\left[\begin{array} {c}m\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ n\end{array} \right\}(-1)^{m-i}
<center><math>\sum_i\left[\begin{array} {c}m\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ n\end{array} \right\}(-1)^{m-i}
=\left\{
=\begin{cases}
\begin{array} {cl}
0, & \text{dla } m\neq n,\\
0,&\ \textrm{dla $m\neq n$},\\
1, & \text{dla } m=n
1,&\ \textrm{dla $m=n$}.
\end{cases}  
\end{array}  
\right.
</math></center>
</math></center>


Linia 94: Linia 91:
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Pokażemy jedynie implikację w dół (drugą można udowodnić analogicznie).  
Pokażemy jedynie implikację w dół (drugą można udowodnić analogicznie).  
Załóżmy zatem, iż <math>\displaystyle f(n)=\sum_i\left\{\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right\}(-1)^ig(i)</math>.  
Załóżmy zatem, iż <math>f(n)=\sum_i\left\{\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right\}(-1)^ig(i)</math>.  
Przekształcając sumę z prawej części tezy otrzymujemy:
Przekształcając sumę z prawej części tezy otrzymujemy:




<center><math>\displaystyle \aligned \sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right](-1)^if(i)
<center><math>\begin{align} \sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right](-1)^if(i)
&=\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right](-1)^i\sum_j\left\{\begin{array} {c}n\\ j\end{array} \right\}(-1)^jg(j)\\
&=\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right](-1)^i\sum_j\left\{\begin{array} {c}n\\ j\end{array} \right\}(-1)^jg(j)\\
&=\sum_j\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ j\end{array} \right\}(-1)^{i+j}g(j)\\
&=\sum_j\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ j\end{array} \right\}(-1)^{i+j}g(j)\\
&=\sum_j(-1)^{n+j}g(j)\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ j\end{array} \right\}(-1)^{n-i}.
&=\sum_j(-1)^{n+j}g(j)\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ j\end{array} \right\}(-1)^{n-i}
\endaligned</math></center>
\end{align}</math></center>




Linia 108: Linia 105:




<center><math>\displaystyle \sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ j\end{array} \right\}(-1)^{n-i}
<center><math>\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ j\end{array} \right\}(-1)^{n-i}
=\left\{
=\begin{cases}
\begin{array} {cl}
0, & \mbox{dla } n \neq j,\\
0,&\ \textrm{dla $n\neq j$},\\
1, & \mbox{dla } n=j,
1,&\ \textrm{dla $n=j$},
\end{cases}  
\end{array}  
\right.
</math></center>
</math></center>




więc wszystkie składniki, poza <math>\displaystyle j=n</math>, zewnętrznej sumy zerują się, więc:
więc wszystkie składniki, poza <math>j=n</math>, zewnętrznej sumy zerują się, więc:




<center><math>\displaystyle \aligned \sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right](-1)^if(i)
<center><math>\begin{align} \sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right](-1)^if(i)
&=\sum_j(-1)^{n+j}g(j)\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ j\end{array} \right\}(-1)^{n-i}\\
&=\sum_j(-1)^{n+j}g(j)\sum_i\left[\begin{array} {c}n\\ i\end{array} \right]\left\{\begin{array} {c}i\\ j\end{array} \right\}(-1)^{n-i}\\
&=(-1)^{n+n}g(n)\cdot1\\
&=(-1)^{n+n}g(n)\cdot1\\
&=g(n).
&=g(n)
\endaligned</math></center>
\end{align}</math></center>




Linia 134: Linia 129:




<center><math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}n+1\\ m+1\end{array} \right\}
<center><math>\left\{\begin{array} {c}n+1\\ m+1\end{array} \right\}
=\sum_k{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right\}.
=\sum_k{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right\}
</math></center>
</math></center>


Linia 142: Linia 137:


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Wyraź liczbę podziałów zbioru <math>\displaystyle (n+1)</math>-elementowego na <math>\displaystyle m+1</math> bloków  
Wyraź liczbę podziałów zbioru <math>(n+1)</math>-elementowego na <math>m+1</math> bloków  
poprzez wyróżnienie jednego z elementów,  
poprzez wyróżnienie jednego z elementów,  
rozważenie w jak licznym bloku może się on znajdować  
rozważenie w jak licznym bloku może się on znajdować  
i na ile sposobów można podzielić resztę elementów spoza tego bloku na <math>\displaystyle m</math> bloków.
i na ile sposobów można podzielić resztę elementów spoza tego bloku na <math>m</math> bloków.
</div></div>
</div></div>


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Rozważmy podziały zbioru <math>\displaystyle (n+1)</math>-elementowego na <math>\displaystyle m+1</math> bloków.  
Rozważmy podziały zbioru <math>(n+1)</math>-elementowego na <math>m+1</math> bloków.  
Dla ustalenia uwagi, rozważamy zbiór <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n+1 \right\rbrace</math>.  
Dla ustalenia uwagi, rozważamy zbiór <math>\left\lbrace 1,\ldots,n+1 \right\rbrace</math>.  
Zauważmy, że w dowolnym podziale naszego zbioru na <math>\displaystyle m+1</math> bloków,  
Zauważmy, że w dowolnym podziale naszego zbioru na <math>m+1</math> bloków,  
liczba elementów nie będących w bloku elementu <math>\displaystyle n+1</math>  
liczba elementów nie będących w bloku elementu <math>n+1</math>  
może przybrać wartość <math>\displaystyle k\in\left\lbrace m,\ldots,n \right\rbrace</math>.  
może przybrać wartość <math>k\in\left\lbrace m,\ldots,n \right\rbrace</math>.  
Elementy te możemy wybrać ze zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n \right\rbrace</math> na <math>\displaystyle {n\choose k}</math> sposobów  
Elementy te możemy wybrać ze zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n \right\rbrace</math> na <math>{n\choose k}</math> sposobów  
i potem podzielić na <math>\displaystyle m</math> bloków na <math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right\}</math> sposobów.  
i potem podzielić na <math>m</math> bloków na <math>\left\{\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right\}</math> sposobów.  
Sumując po wszystkich, możliwych wartościach <math>\displaystyle k</math> wnioskujemy,  
Sumując po wszystkich, możliwych wartościach <math>k</math> wnioskujemy,  
iż liczba podziałów zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n+1 \right\rbrace</math> na <math>\displaystyle m+1</math> bloków wynosi
iż liczba podziałów zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n+1 \right\rbrace</math> na <math>m+1</math> bloków wynosi




<center><math>\displaystyle \sum_{k=m}^n{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right\}
<center><math>\sum_{k=m}^n{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right\}
=\sum_k{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right\}.
=\sum_k{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right\}</math></center>
</math></center>




Linia 171: Linia 165:




<center><math>\displaystyle \left[\begin{array} {c}n+1\\ m+1\end{array} \right]
<center><math>\left[\begin{array} {c}n+1\\ m+1\end{array} \right]
=n!\sum_{k=0}^n \frac{1}{k!}\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right].
=n!\sum_{k=0}^n \frac{1}{k!}\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right]
</math></center>
</math></center>


Linia 179: Linia 173:


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Wyraź liczbę permutacji zbioru <math>\displaystyle (n+1)</math>-elementowego o <math>\displaystyle m+1</math> cyklach  
Wyraź liczbę permutacji zbioru <math>(n+1)</math>-elementowego o <math>m+1</math> cyklach  
poprzez wyróżnienie jednego z elementów,  
poprzez wyróżnienie jednego z elementów,  
rozważenie w jak licznym cyklu może się on znajdować  
rozważenie w jak licznym cyklu może się on znajdować  
i na ile sposobów można zbudować ten cykl przy ustalonej liczbie elementów  
i na ile sposobów można zbudować ten cykl przy ustalonej liczbie elementów  
oraz na ile sposobów można podzielić resztę zbioru na <math>\displaystyle m</math> cykli.
oraz na ile sposobów można podzielić resztę zbioru na <math>m</math> cykli.
</div></div>
</div></div>


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Policzmy permutacje zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n+1 \right\rbrace</math> o <math>\displaystyle m+1</math> cyklach.  
Policzmy permutacje zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n+1 \right\rbrace</math> o <math>m+1</math> cyklach.  
W dowolnej, takiej permutacji liczba elementów nie będących w cyklu z elementem  <math>\displaystyle n+1</math>  
W dowolnej, takiej permutacji liczba elementów nie będących w cyklu z elementem  <math>n+1</math>  
wynosi <math>\displaystyle k\in\left\lbrace m,\ldots,n \right\rbrace</math>.  
wynosi <math>k\in\left\lbrace m,\ldots,n \right\rbrace</math>.  
Elementy te możemy wybrać ze zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n \right\rbrace</math>  
Elementy te możemy wybrać ze zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n \right\rbrace</math>  
na <math>\displaystyle {n\choose k}</math> sposobów  
na <math>{n\choose k}</math> sposobów  
i podzielić na <math>\displaystyle m</math> cykli na <math>\displaystyle \left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right]</math> sposobów.  
i podzielić na <math>m</math> cykli na <math>\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right]</math> sposobów.  
Do tego jeszcze <math>\displaystyle n-k</math> elementów będących w cyklu z elementem <math>\displaystyle n+1</math>  
Do tego jeszcze <math>n-k</math> elementów będących w cyklu z elementem <math>n+1</math>  
może stworzyć ten cykl na <math>\displaystyle (n-k)!</math> sposobów. Podsumowując mamy
może stworzyć ten cykl na <math>(n-k)!</math> sposobów. Podsumowując mamy




<center><math>\displaystyle \sum_{k=m}^n{n\choose k}\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right](n-k)!
<center><math>\sum_{k=m}^n{n\choose k}\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right](n-k)!
=\sum_{k=m}^n\frac{n!}{k!}\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right]
=\sum_{k=m}^n\frac{n!}{k!}\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right]
=n!\sum_{k=0}^n \frac{1}{k!}\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right]
=n!\sum_{k=0}^n \frac{1}{k!}\left[\begin{array} {c}k\\ m\end{array} \right]
Linia 203: Linia 197:




permutacji zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n+1 \right\rbrace</math> o <math>\displaystyle m+1</math> cyklach.
permutacji zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n+1 \right\rbrace</math> o <math>m+1</math> cyklach.
</div></div>
</div></div>


Linia 210: Linia 204:




<center><math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}m+n+1\\ m\end{array} \right\}
<center><math>\left\{\begin{array} {c}m+n+1\\ m\end{array} \right\}
=\sum_{i=0}^m i\left\{\begin{array} {c}n+i\\ i\end{array} \right\}.
=\sum_{i=0}^m i\left\{\begin{array} {c}n+i\\ i\end{array} \right\}</math></center>
</math></center>




Linia 218: Linia 211:


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Rozwiń <math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}n+m+1\\ m\end{array} \right\}</math> używając wielokrotnie  
Rozwiń <math>\left\{\begin{array} {c}n+m+1\\ m\end{array} \right\}</math> używając wielokrotnie  
podstawowej zależności rekurencyjnej dla podziałowych liczb Stirlinga.
podstawowej zależności rekurencyjnej dla podziałowych liczb Stirlinga.
</div></div>
</div></div>
Linia 224: Linia 217:
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Wystarczy pokazać, iż prawa strona równości zlicza podziały  
Wystarczy pokazać, iż prawa strona równości zlicza podziały  
zbioru <math>\displaystyle (n+m+1)</math>-elementowego na <math>\displaystyle m</math> bloków.  
zbioru <math>(n+m+1)</math>-elementowego na <math>m</math> bloków.  
W dowolnym podziale zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n,n+1,\ldots,n+m,n+m+1 \right\rbrace</math>
W dowolnym podziale zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n,n+1,\ldots,n+m,n+m+1 \right\rbrace</math>
na <math>\displaystyle m</math> bloków:
na <math>m</math> bloków:
* albo element <math>\displaystyle n+m+1</math> nie jest sam w swoim bloku.  
* albo element <math>n+m+1</math> nie jest sam w swoim bloku.  


Taki podział jest wyznaczony jednoznacznie przez podział zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n+m \right\rbrace</math> na <math>\displaystyle m</math> bloków i dołożenie elementu <math>\displaystyle n+m+1</math> do jednego z <math>\displaystyle m</math> bloków.
Taki podział jest wyznaczony jednoznacznie przez podział zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n+m \right\rbrace</math> na <math>m</math> bloków i dołożenie elementu <math>n+m+1</math> do jednego z <math>m</math> bloków.


Zatem takich podziałów jest <math>\displaystyle m\left\{\begin{array} {c}n+m\\ m\end{array} \right\}</math>.
Zatem takich podziałów jest <math>m\left\{\begin{array} {c}n+m\\ m\end{array} \right\}</math>.
* albo element <math>\displaystyle n+m+1</math> jest sam w swoim bloku.
* albo element <math>n+m+1</math> jest sam w swoim bloku.
Wtedy pozostałe <math>\displaystyle n+m</math> elementy są podzielone na <math>\displaystyle m-1</math> bloków. Znów w dowolnym takim podziale:
Wtedy pozostałe <math>n+m</math> elementy są podzielone na <math>m-1</math> bloków. Znów w dowolnym takim podziale:
** albo element <math>\displaystyle n+m</math> nie jest sam w swoim bloku. Analogiczne rozumowanie do wcześniejszego wskazuje, że takich podziałów jest <math>\displaystyle (m-1)\left\{\begin{array} {c}n+m-1\\ m-1\end{array} \right\}</math>.
** albo element <math>n+m</math> nie jest sam w swoim bloku. Analogiczne rozumowanie do wcześniejszego wskazuje, że takich podziałów jest <math>(m-1)\left\{\begin{array} {c}n+m-1\\ m-1\end{array} \right\}</math>.
** albo element <math>\displaystyle n+m</math> stanowi jednoelementowy blok, itd.
** albo element <math>n+m</math> stanowi jednoelementowy blok, itd.


Po <math>\displaystyle m</math> krokach powyższego wywodu otrzymujemy, że jest
Po <math>m</math> krokach powyższego wywodu otrzymujemy, że jest




<center><math>\displaystyle n\left\{\begin{array} {c}n+m\\ m\end{array} \right\}+(n-1)\left\{\begin{array} {c}n+m-1\\ m-1\end{array} \right\}+\ldots+1\left\{\begin{array} {c}n+1\\ 1\end{array} \right\}
<center><math>n\left\{\begin{array} {c}n+m\\ m\end{array} \right\}+(n-1)\left\{\begin{array} {c}n+m-1\\ m-1\end{array} \right\}+\ldots+1\left\{\begin{array} {c}n+1\\ 1\end{array} \right\}
</math></center>
</math></center>




podziałów zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n+m+1 \right\rbrace</math> na <math>\displaystyle m</math> bloków.
podziałów zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n+m+1 \right\rbrace</math> na <math>m</math> bloków.
</div></div>
</div></div>


Linia 251: Linia 244:




<center><math>\displaystyle \left[\begin{array} {c}m+n+1\\ m\end{array} \right]=\sum_{i=0}^m(n+i)\left[\begin{array} {c}n+i\\ i\end{array} \right].
<center><math>\left[\begin{array} {c}m+n+1\\ m\end{array} \right]=\sum_{i=0}^m(n+i)\left[\begin{array} {c}n+i\\ i\end{array} \right]</math></center>
</math></center>




Linia 258: Linia 250:


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Rozwiń <math>\displaystyle \left[\begin{array} {c}n+m+1\\ m\end{array} \right]</math> wielokrotnie używając  
Rozwiń <math>\left[\begin{array} {c}n+m+1\\ m\end{array} \right]</math> wielokrotnie używając  
podstawowej zależności rekurencyjnej dla cyklowych liczb Stirlinga.
podstawowej zależności rekurencyjnej dla cyklowych liczb Stirlinga.
</div></div>
</div></div>
Linia 265: Linia 257:
Analogicznie jak w [[#cw_6|Ćwiczeniu 6]]
Analogicznie jak w [[#cw_6|Ćwiczeniu 6]]
wystarczy wykazać, iż prawa strona tożsamości zlicza permutacje zbioru  
wystarczy wykazać, iż prawa strona tożsamości zlicza permutacje zbioru  
<math>\displaystyle (n+m+1)</math>-elementowego o <math>\displaystyle m</math> cyklach.  
<math>(n+m+1)</math>-elementowego o <math>m</math> cyklach.  
W dowolnej permutacji zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n,n+1,\ldots,n+m,n+m+1 \right\rbrace</math> o <math>\displaystyle m</math> cyklach:
W dowolnej permutacji zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n,n+1,\ldots,n+m,n+m+1 \right\rbrace</math> o <math>m</math> cyklach:
* albo element <math>\displaystyle n+m+1</math> nie jest sam w swoim cyklu.  
* albo element <math>n+m+1</math> nie jest sam w swoim cyklu.  


Dowolną taką permutację jednoznacznie wyznaczamy poprzez permutację zbioru  
Dowolną taką permutację jednoznacznie wyznaczamy poprzez permutację zbioru  
<math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n+m \right\rbrace</math> o <math>\displaystyle m</math> cyklach  
<math>\left\lbrace 1,\ldots,n+m \right\rbrace</math> o <math>m</math> cyklach  
z dołożonym elementem <math>\displaystyle n+m+1</math> na jednej z <math>\displaystyle n+m</math> możliwych pozycji.  
z dołożonym elementem <math>n+m+1</math> na jednej z <math>n+m</math> możliwych pozycji.  
Zatem takich permutacji jest dokładnie <math>\displaystyle (n+m)\left[\begin{array} {c}n+m\\ m\end{array} \right]</math>.
Zatem takich permutacji jest dokładnie <math>(n+m)\left[\begin{array} {c}n+m\\ m\end{array} \right]</math>.
* albo element <math>\displaystyle n+m+1</math> stanowi jednoelementowy cykl.
* albo element <math>n+m+1</math> stanowi jednoelementowy cykl.
Wtedy elementy <math>\displaystyle 1,\ldots,n+m</math> są rozłożone w <math>\displaystyle m-1</math> cyklach. Znów w dowolnej takiej permutacji:
Wtedy elementy <math>1,\ldots,n+m</math> są rozłożone w <math>m-1</math> cyklach. Znów w dowolnej takiej permutacji:
** albo element <math>\displaystyle n+m</math> nie jest sam w swoim cyklu.
** albo element <math>n+m</math> nie jest sam w swoim cyklu.
Wtedy rozumując analogicznie jak wcześniej wiemy, iż takich permutacji jest <math>\displaystyle (n+m-1)\left[\begin{array} {c}n+m-1\\ m-1\end{array} \right]</math>.
Wtedy rozumując analogicznie jak wcześniej wiemy, iż takich permutacji jest <math>(n+m-1)\left[\begin{array} {c}n+m-1\\ m-1\end{array} \right]</math>.
** albo element <math>\displaystyle n+m</math> stanowi jednoelementowy cykl, itd.
** albo element <math>n+m</math> stanowi jednoelementowy cykl, itd.


Po <math>\displaystyle m</math> krokach powyższy wywód daje  
Po <math>m</math> krokach powyższy wywód daje  




<center><math>\displaystyle (n+m)\left[\begin{array} {c}n+m\\ m\end{array} \right]+
<center><math>(n+m)\left[\begin{array} {c}n+m\\ m\end{array} \right]+
(n+m-1)\left[\begin{array} {c}n+m-1\\ m-1\end{array} \right]+\ldots+
(n+m-1)\left[\begin{array} {c}n+m-1\\ m-1\end{array} \right]+\ldots+
n\left[\begin{array} {c}n\\ 0\end{array} \right]
n\left[\begin{array} {c}n\\ 0\end{array} \right]
Linia 288: Linia 280:




permutacji zbioru <math>\displaystyle \left\lbrace 1,\ldots,n+m+1 \right\rbrace</math> o <math>\displaystyle m</math> cyklach.
permutacji zbioru <math>\left\lbrace 1,\ldots,n+m+1 \right\rbrace</math> o <math>m</math> cyklach.
</div></div>
</div></div>


Linia 295: Linia 287:




<center><math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}n\\ l+m\end{array} \right\}{l+m\choose l}
<center><math>\left\{\begin{array} {c}n\\ l+m\end{array} \right\}{l+m\choose l}
=\sum_k{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ l\end{array} \right\}\left\{\begin{array} {c}n-k\\ m\end{array} \right\}.
=\sum_k{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ l\end{array} \right\}\left\{\begin{array} {c}n-k\\ m\end{array} \right\}</math></center>
</math></center>




Linia 303: Linia 294:


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Zauważ, że obie strony równości to liczba podziałów zbioru <math>\displaystyle n</math>-elementowego  
Zauważ, że obie strony równości to liczba podziałów zbioru <math>n</math>-elementowego  
na <math>\displaystyle l+m</math> bloków, przy czym <math>\displaystyle l</math> bloków jest wyróżnionych (pomalowanych na czerwono).
na <math>l+m</math> bloków, przy czym <math>l</math> bloków jest wyróżnionych (pomalowanych na czerwono).
</div></div>
</div></div>


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Lewą stronę tożsamości możemy interpretować jako liczbę podziałów  
Lewą stronę tożsamości możemy interpretować jako liczbę podziałów  
zbioru <math>\displaystyle n</math>-elementowego na <math>\displaystyle l+m</math> bloków, w których <math>\displaystyle l</math> bloków jest wyróżnionych  
zbioru <math>n</math>-elementowego na <math>l+m</math> bloków, w których <math>l</math> bloków jest wyróżnionych  
(pomalowanych na czerwono).
(pomalowanych na czerwono).


Policzmy te specjalne podziały inną metodą.  
Policzmy te specjalne podziały inną metodą.  
Wybierzmy najpierw <math>\displaystyle k</math>-elementowy podzbiór zbioru <math>\displaystyle n</math>-elementowego  
Wybierzmy najpierw <math>k</math>-elementowy podzbiór zbioru <math>n</math>-elementowego  
(na jeden z <math>\displaystyle {n\choose k}</math> sposobów),  
(na jeden z <math>{n\choose k}</math> sposobów),  
którego elementy będą stanowić wyróżnione bloki.  
którego elementy będą stanowić wyróżnione bloki.  
Wybrany <math>\displaystyle k</math>-elementowy podzbiór możemy podzielić  
Wybrany <math>k</math>-elementowy podzbiór możemy podzielić  
na docelowe <math>\displaystyle l</math> wyróżnionych bloków  
na docelowe <math>l</math> wyróżnionych bloków  
na <math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}k\\ l\end{array} \right\}</math> sposobów.  
na <math>\left\{\begin{array} {c}k\\ l\end{array} \right\}</math> sposobów.  
Pozostałe, zaś <math>\displaystyle n-k</math> elementów możemy podzielić na <math>\displaystyle m</math>,  
Pozostałe, zaś <math>n-k</math> elementów możemy podzielić na <math>m</math>,  
(nie czerwonych) bloków na <math>\displaystyle \left\{\begin{array} {c}n-k\\ m\end{array} \right\}</math> sposobów.
(nie czerwonych) bloków na <math>\left\{\begin{array} {c}n-k\\ m\end{array} \right\}</math> sposobów.


Zatem dla ustalonego <math>\displaystyle k</math> mamy  
Zatem dla ustalonego <math>k</math> mamy  
<math>\displaystyle \displaystyle{{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ l\end{array} \right\} \left\{\begin{array} {c}n-k\\ m\end{array} \right\}}</math>  
<math>{{n\choose k}\left\{\begin{array} {c}k\\ l\end{array} \right\} \left\{\begin{array} {c}n-k\\ m\end{array} \right\}}</math>  
podziałów zbioru <math>\displaystyle n</math>-elementowego na <math>\displaystyle l+m</math> bloków,  
podziałów zbioru <math>n</math>-elementowego na <math>l+m</math> bloków,  
przy czym wyróżnione <math>\displaystyle l</math> bloków ma w sumie <math>\displaystyle k</math> elementów.  
przy czym wyróżnione <math>l</math> bloków ma w sumie <math>k</math> elementów.  
Sumując teraz po wszystkich możliwych wartościach <math>\displaystyle k</math> możemy zakończyć dowód.
Sumując teraz po wszystkich możliwych wartościach <math>k</math> możemy zakończyć dowód.
</div></div>
</div></div>


{{cwiczenie|9|cw 9|
{{cwiczenie|9|cw 9|
Podział liczby <math>\displaystyle n</math> na sumę jest symetryczny,  
Podział liczby <math>n</math> na sumę jest symetryczny,  
jeśli odwracając jego diagram Ferrersa o <math>\displaystyle 90</math> stopni otrzymamy ten sam diagram.
jeśli odwracając jego diagram Ferrersa o <math>90</math> stopni otrzymamy ten sam diagram.


}}
}}


{{przyklad|||
[[File:MD1-SW 6.7.mp4|250x250px|thumb|left|MD1-SW 6.7.swf]]


[[File:MD1-SW 6.8.mp4|250x250px|thumb|right|MD1-SW 6.8.swf]]


<center><math>\displaystyle 6+5+3+2+2+1=19.
{{przyklad|||
</math></center>
 
* <math>\displaystyle 6,5,3,2,2,1</math> jest podziałem symetrycznym <math>\displaystyle 19</math>.
 
[[Rysunek: 6.7 Szkic na kartce.]]


<center>
<math>6+5+3+2+2+1=19</math>
</center>


<center><math>\displaystyle 5+2+1=8.
* <math>6,5,3,2,2,1</math> jest podziałem symetrycznym <math>19</math>.
</math></center>


* <math>\displaystyle 5,2,1</math> nie jest podziałem symetrycznym <math>\displaystyle 8</math>.
<center>
<math>5+2+1=8</math>
</center>


[[Rysunek: 6.8 Szkic na kartce.]]
* <math>5,2,1</math> nie jest podziałem symetrycznym <math>8</math>.


}}
}}


Pokaż, że liczba podziałów symetrycznych liczby <math>\displaystyle n</math>  
Pokaż, że liczba podziałów symetrycznych liczby <math>n</math>  
pokrywa się z liczbą podziałów liczby <math>\displaystyle n</math> na różne i nieparzyste składniki.
pokrywa się z liczbą podziałów liczby <math>n</math> na różne i nieparzyste składniki.


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Wskazówka </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Linia 364: Linia 355:


<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
<div class="mw-collapsible mw-made=collapsible mw-collapsed"><span class="mw-collapsible-toogle mw-collapsible-toogle-default style="font-variant:small-caps">Rozwiązanie </span><div class="mw-collapsible-content" style="display:none">   
Rozważmy <math>\displaystyle n=a_0+\ldots+a_{k-1}</math> symetryczny podział liczby <math>\displaystyle n</math> na sumę.  
 
[[File:MD1-SW 6.9.mp4|250x250px|thumb|right|MD1-SW 6.9.swf]]
 
 
Rozważmy <math>n=a_0+\ldots+a_{k-1}</math> symetryczny podział liczby <math>n</math> na sumę.  
Z symetryczności wiemy,  
Z symetryczności wiemy,  
iż liczba krzyżyków w ostatnim wierszu (tzn. liczba <math>\displaystyle a_{k-1}</math>)  
iż liczba krzyżyków w ostatnim wierszu (tzn. liczba <math>a_{k-1}</math>)  
jest równa liczbie krzyżyków w pierwszej kolumnie,  
jest równa liczbie krzyżyków w pierwszej kolumnie,  
a ponieważ mają one jeden krzyżyk wspólny to w sumie jest ich nieparzyście wiele  
a ponieważ mają one jeden krzyżyk wspólny to w sumie jest ich nieparzyście wiele  
(<math>\displaystyle 2a_{k-1}-1</math>).  
(<math>2a_{k-1}-1</math>).  
Po wycięciu ostatniego wiersza i pierwszej kolumny pozostaje  
Po wycięciu ostatniego wiersza i pierwszej kolumny pozostaje  
wciąż symetryczny diagram Ferrersa,  
wciąż symetryczny diagram Ferrersa,  
zatem jego ostatni wiersz i pierwsza kolumna  
zatem jego ostatni wiersz i pierwsza kolumna  
mają także w sumie nieparzystą liczbę krzyżyków (<math>\displaystyle 2(a_{k-2}-1)-1</math>),  
mają także w sumie nieparzystą liczbę krzyżyków (<math>2(a_{k-2}-1)-1</math>),  
przy czym jest ich mniej niż poprzednio, gdyż <math>\displaystyle 2(a_{k-2}-1)-1<2a_{k-1}-1</math>  
przy czym jest ich mniej niż poprzednio, gdyż <math>2(a_{k-2}-1)-1<2a_{k-1}-1</math>  
jak że <math>\displaystyle a_{k-2}\leqslant a_{k-1}</math>.  
jak że <math>a_{k-2}\leqslant a_{k-1}</math>.  
Tą metodą możemy przekształcić dowolny symetryczny podział liczby <math>\displaystyle n</math>  
Tą metodą możemy przekształcić dowolny symetryczny podział liczby <math>n</math>  
na podział liczby liczby <math>\displaystyle n</math> na składniki parami różne i nieparzyste.
na podział liczby liczby <math>n</math> na składniki parami różne i nieparzyste.
 
[[Rysunek: 6.9 Szkic na kartce.]]


Na odwrót, podział liczby <math>\displaystyle n</math> na różne nieparzyste składniki <math>\displaystyle b_0,\ldots,b_{m-1}</math>  
Na odwrót, podział liczby <math>n</math> na różne nieparzyste składniki <math>b_0,\ldots,b_{m-1}</math>  
można "zwinąć" do symetrycznego podziału <math>\displaystyle n</math> "łamiąc w połowie" składniki <math>\displaystyle b_i</math>.
można "zwinąć" do symetrycznego podziału <math>n</math> "łamiąc w połowie" składniki <math>b_i</math>.
</div></div>
</div></div>

Aktualna wersja na dzień 21:37, 11 wrz 2023

Permutacje i Podziały

Ćwiczenie 1

Policz średnią liczbę cykli w permutacji n zbioru elementowego.

Wskazówka
Rozwiązanie

Ćwiczenie 2

Oblicz postać zwartą symbolu {n4}.

Wskazówka
Rozwiązanie

Ćwiczenie 3

Udowodnij wzór na odwracanie liczb Stirlinga, czyli że dla dowolnych funkcji f,g określonych na zachodzi:


f(n)=i{ni}(1)ig(i)


wtedy i tylko wtedy, gdy


g(n)=i[ni](1)if(i)


Wskazówka
Rozwiązanie

Ćwiczenie 4

Posługując się interpretacją kombinatoryczną pokaż, że


{n+1m+1}=k(nk){km}


Wskazówka
Rozwiązanie

Ćwiczenie 5

Posługując się interpretacją kombinatoryczną pokaż, że


[n+1m+1]=n!k=0n1k![km]


Wskazówka
Rozwiązanie

Ćwiczenie 6

Posługując się interpretacją kombinatoryczną pokaż, że


{m+n+1m}=i=0mi{n+ii}


Wskazówka
Rozwiązanie

Ćwiczenie 7

Posługując się interpretacją kombinatoryczną pokaż, że


[m+n+1m]=i=0m(n+i)[n+ii]


Wskazówka
Rozwiązanie

Ćwiczenie 8

Posługując się interpretacją kombinatoryczną pokaż, że


{nl+m}(l+ml)=k(nk){kl}{nkm}


Wskazówka
Rozwiązanie

Ćwiczenie 9

Podział liczby n na sumę jest symetryczny, jeśli odwracając jego diagram Ferrersa o 90 stopni otrzymamy ten sam diagram.

MD1-SW 6.7.swf
MD1-SW 6.8.swf

Przykład

6+5+3+2+2+1=19

  • 6,5,3,2,2,1 jest podziałem symetrycznym 19.

5+2+1=8

  • 5,2,1 nie jest podziałem symetrycznym 8.

Pokaż, że liczba podziałów symetrycznych liczby n pokrywa się z liczbą podziałów liczby n na różne i nieparzyste składniki.

Wskazówka
Rozwiązanie