Biografia Neumann, John von
John von Neumann (1903-1957) – amerykański inżynier chemik, fizyk, matematyk i informatyk pochodzenia węgierskiego.
Po uzyskaniu matury studiował na kilku europejskich uniwersytetach (ETH Zürich, Budapeszt, Göttingen, Hamburg, Berlin). W latach 1926-1930 był najmłodszym docentem na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Jesienią 1929 został zaproszony przez Oswalda Veblena do Princeton, New Jersey, dokąd w 1930 wyjechał i rozpoczął pracę naukową na Uniwersytecie Princeton. Od 1933 objął profesurę matematyki na nowo założonym, elitarnym Institute for Advanced Study. Innym znanym wykładowcą tego instytutu był Albert Einstein.
John von Neumann wniósł znaczący wkład do wielu dziedzin matematyki m.in. logiki matematycznej, teorii mnogości, teorii liczb, udowodnił twierdzenie min-max. W 1944 napisał razem z Oskarem Morgensternem The Theory of Games and Economic Behavior stając się twórcą teorii gier. Von Neumann był też autorem pierwszej, matematycznie przemyślanej książki z mechaniki kwantowej, gdzie omawia Przestrzeń Hilberta czy podaje definicję entropii. Oprócz tego był jednym z pionierów informatyki.
Od 1943 uczestniczył również w projekcie Manhattan – w ramach którego zbudowano pierwszy efektywnie funkcjonujący reaktor atomowy oraz pierwszą bombę atomową. Z tego czasu pochodzą takie odkrycia jak: rozwój pierwszej metody numerycznej dla rozwiązania hiperbolicznego, wielozmiennego równania różniczkowego jak też rozwój architektury komputerowej zwanej architekturą Neumanna, która została opisana w 1945 w książce First Draft of a Report on the EDVAC.
W 1956 otrzymał nagrodę Amerykańskiego Towarzystwa Meteorologicznego za wkład do nauki o meteorologii i rozwój szybkich komputerów elektronicznych do zastosowań meteorologicznych i kierownictwo w stworzeniu grupy naukowej, która opracowała pierwszą prognozę numeryczną pogody.
Oprócz pracy naukowej von Neumann był też aktywny politycznie. Przed zrzuceniem bomby atomowej na Japonię należał do Target Committee, który współdecydował o wyborze celu bomb. Von Neumann proponował zrzucenie bomby na Kyoto, argumentując, że miasto to jest dla Japończyków ważnym centrum religijnym. Brał też udział w projektach rakiet balistycznych oraz w projekcie budowy bomby wodorowej.
