Środowisko programisty/Bash - podstawowe komendy

Okno terminala

Lista poleceń operujących na terminalu

Polecenie	Opis
echo	wypisywanie na ekran
sleep	zawieszanie wykonania
clear	czyszczenie okna
reset	resetowanie terminala

echo

Polecenie echo służy do wypisywania swoich argumentów.

Wybrane opcje

-n	nie przechodzi do następnej linii
-e	interpretacja znaków specjalnych (ze znakiem \)

Przy użyciu opcji -e rozpoznawane są znaki specjalne (poprzedzone \), na przykład

\\	\
\a	syngnał dzwiękowy
\b	znak w tył (backspace)
\n	nowa linia
\r	powrót karetki, tzn. kursor jest przesuwany do początku linii
\t	znak tabulacji

Przykłady

bashtest@host:~$ echo -e 'abc\rdef'
def
bashtest@host:~$ echo -n who; echo -n am; echo -n x; echo -en '\b'; echo i
whoami
bashtest@host:~$ echo -e "Linia 1\nLinia 2"
Linia 1
Linia 2
bashtest@host:~$

Początkowo może być niejasne co ocnacza wywołanie echo -en '\b'. Otóż jest to konwencja podawania opcji w sposób skrócony. Zamiast pisać -e -n możemy skrócić te dwie opcje do -en. Konwencji skrótowej można używać we wszystkich przedstawionych tutaj narzędziach. Więcej o tej konwencji można przeczytać w man 3 getopt.

sleep

Polecenie sleep bierze jeden argument, liczbę całkowitą i czeka tyle sekund. Na przykład sleep 60 czeka minutę. Polecenie to jest przydatne w skryptach lub w pętlach, gdy między jedną, a drugą czynnościa potrzebujemy odstępu czasowego.

clear

Czyści ekran. Przydatne przed wykonanie polecenia, które wypisuje dużą ilość komunikatów i nie chcemy, aby zlewało nam się to z poprzednimi komunikatami.

reset

Resetuje terminal. Podobnie jak clear czyści też ekran, ale również przywraca ustawienia terminala. Przydatne w przypadku, gdy zmienimy ustawienia terminala tak, że nie jesteśmy w stanie na nim pracować, na przykład, gdy po tym jak każemy wypisać (przez nie uwagę) plik binarny.

Operowanie na plikach i katalogach

Lista poleceń do operowania na plikach i katalogach

Polecenie	Opis
cd	zmiana katalogu
pwd	bieżący katalog
ls	lista plików i katalogów
mkdir	tworzenie katalogu
cp	kopiowanie plików/katalogów
rm	usuwanie plików/katalogów
mv	przenoszenie/zmiana nazwy pliku/katalogu
cat	wypisanie zawartości pliku
more/less	przeglądanie zawartości pliku
touch	uaktualnianie daty pliku, bądź tworzenie pliku
df	wyświetla ilość wolnego miejsca na wszystkich dyskach
du	wyświetla zużycie dysku w wybranych katalogach

cd

cd zmienia aktualny katalog na katalog podany w argumencie polecenie. Wywołanie cd bez argumentów zmienia katalog na katalog domowy aktualnego użytkownika.

Bash wprowadza również katalogi specjalne z użyciem znaku ~. Nazwy zaczynające się od znaku ~ (nie ujęte w cudzysłowy) mają specjalne znaczenie, na przykład:

~	katalog domowy aktualnego użytkownika
~/kat1	katalog kat1 w katalogu domowym aktualnego użytkownika
~ktos	katalog domowy użytkownika o loginie ktos
~ktos/kat1/kat2	katalog kat1/kat2 w katalogu domowym użytkownika o loginie ktos

Przypomnijmy też, że są też następujące katalogi:

.	bieżący katalog
..	katalog nadrzędny
/	katalog główny

ls

Służy do wyświetla zawartości wybranych katalogów. Wyświetlane są informacje o plikach podanych w argumentach i zawartaści katalogów podanych w argumentach. Jeżeli nie został podany żaden plik, czy też katalog, to wyświetlana jest zawartość bieżącego katalogu.

Wybrane opcje

Komenda ls może przyjmować wiele argumentów, które głównie dotyczą formatowania wyjścia. Przedstawiamy tylko opcję najczęściej używane.

-R	wyświetla zawartość katalogów rekurencyjnie
-a	wyświetla wszystkie pliki, również pliki ukryte; w Linuksie pliki ukryte, to takie, które zaczynają się od kropki
-l	wyświetla dokładną informację o każdym z plików (atrybuty, rozmiar, datę modyfikacji, itp.)

mkdir

Tworzy katalog podany jako argument. Z opcją -p tworzy również katalogi, które są potrzebne do utworzenia katalogu docelowego. Na przykład jeśli wywołamy

mkdir kat1/kat2

to, aby utworzyć kat2 musi istnieć kat1, a jeśli wywołamy

mkdir -p kat1/kat2

to, jeśli nie istnieje kat1, to jest tworzony i dopiero potem następuje utworzenie kat2 w katalogu kat1.

cp

Zasadniczo są trzy najczęściej stosowane wywołania komendy cp:

cp plik1 plik2

kopiuje plik1 i zapisuje go jako plik2, jeśli plik2 istnieje to go nadpisuje,

cp plik1 ... plikn katalog

kopiuje pliki do katalogu, jeśli jakiś plik istnieje już w katalogu docelowym, to zostaje on nadpisany,

cp -a katalog1 katalog2

kopiuje rekurencyjnie katalog1 wraz zawartością; jeśli katalog2 istnieje, to kopia katalog1 zostanie umieszczona w tym katalogu, tzn. po wykonaniu tej operacji w katalog2 będzie katalog1 wraz zawarością; jeśli katalog2 nie istnieje, to kopia zawartości katalog1 znajdzie się w katalog2, tzn. katalog2 zostanie utworzony, a zawartość katalog1 będzie skopiowana do katalog2.

Jeśli chcemy, aby cp pytało nas, czy nadpisywać istniejące już pliki, to dodajemy opcję -i. Jeżeli taki tryb mamy ustawiony domyślnie, to możemy też chcieć, aby cp pytało nas, czy nadpisywać istniejące już pliki, wtedy dodajemy opcję -f.

rm

To polecenie usuwa wszystkie pliki, które są podane jako argumenty. Jeżeli chcemy usunąć też katalogi, to możemy użyć opcji -r. Opcji tej należy używać raczej ostrożnie, gdyż usuwa ona rekurencyjnie zawartość katalogów.

Możemy poprosić o pytanie przed usunięcie każdego pliku dodając opcję -i. Możemy także poprosić o to, aby nie pojawiały się żadne pytania dodając opcję -f. Przy tej opcji trzeba zachować ostrożność, szczególnie, gdy używamy ją łącznie z opcją -r.

Do usuwania katalogów bezpieczniej jest stosować polecenie rmdir, które usuwa katalog tylko, gdy jest on pusty.

mv

To polecenie ma trzy możliwe sposoby wywołania:

mv plik1 plik2

zmienia nazwę plik1 na plik2 (jak jest taka potrzeba wykonane jest także przeniesienie pomiędzy katalogami),

mv plik_lub_katalog1 ... plik_lub_katalogn katalog

w tej wersji katalog podany w ostanim argumencie musi istnieć; wszystkie pliki i katalogi są przenoszone do tego katalogu,

mv katalog1 katalog2

jeśli katalog2 nie istnieje, to zmieniana jest nazwa podobnie jak przy pierwszym sposobie wywołania; jeśli katalog2 istnieje, to zachowanie jest takie samo jak w poprzednim sposobie wywołania.

Podobnie jak przy poleceniu cp możemy dodawać opcję -i lub -f, aby ustawić opcję potwierdzania nadpisywania istniejących plików.

cat

Przy braku argumentów cat po prostu kopiuje standardowe wejście na standardowe wyjście. Przy jednym argumencie wypisuje zawartość pliku o podanej nazwie na standardowe wyjście. Przy większej liczbie argumentów, cat wypisuje na standardowe wyjście wszystkie pliki w kolejności w jakiej zostały one podane. W ten sposób możemy łączyć kilka plików w jeden.

Wywołanie

bashtest@host:~$ cat plika plikb plikc > plik

jest równoważne wykonaniu ciągu poleceń

bashtest@host:~$ cat plika > plik
bashtest@host:~$ cat plikb >> plik
bashtest@host:~$ cat plikc >> plik

Łącznie z poleceniem split można użyć tej możliwości do przenoszenia dużych plików w kawłkach przez mniejsze media. Pokażemy to na przykładzie. Załóżmy, że przenosimy plik cdimage.iso. Dzielimi go wpierw na części:

bashtest@host:~$ ls -l
-rw-r--r-- 1 bashtest users 495605760 2006-08-11 17:53 cdimage.iso
bashtest@host:~$ split -b 120m cdimage.iso 
bashtest@host:~$ ls -l
-rw-r--r-- 1 bashtest users 495605760 2006-08-11 17:53 cdimage.iso
-rw-r--r-- 1 bashtest users 125829120 2006-08-11 17:54 xaa
-rw-r--r-- 1 bashtest users 125829120 2006-08-11 17:55 xab
-rw-r--r-- 1 bashtest users 125829120 2006-08-11 17:56 xac
-rw-r--r-- 1 bashtest users 118118400 2006-08-11 17:57 xad
bashtest@host:~$

Powstały pliki xaa, xab, xac, xad. Można było użyć drugiego argumentu przy poleceniu split, aby przedrostek był jakiś bardziej mówiący niż przedrostek x. Teraz przenosimy pliki x* na przykład przy użyciu czterech dysków USB o pojemności 128MB na inny komputer, nagrywamy je do jednego katalogi i poleceniem cat z powrotem łączymy w jeden plik.

bashtest@host:~$ ls -l x*
-rw-r--r-- 1 bashtest users 125829120 2006-08-11 18:10 xaa
-rw-r--r-- 1 bashtest users 125829120 2006-08-11 18:15 xab
-rw-r--r-- 1 bashtest users 125829120 2006-08-11 18:20 xac
-rw-r--r-- 1 bashtest users 118118400 2006-08-11 18:25 xad
bashtest@host:~$ cat x* > cdimage.iso
bashtest@host:~$ rm -f x*
bashtest@host:~$ ls -l cdimage.iso 
-rw-r--r-- 1 bashtest users 495605760 2006-08-11 18:30 cdimage.iso
bashtest@host:~$

Operowanie na plikach tekstowych

Lista poleceń do operowania na plikach tekstowych

Polecenie	Opis
head	wypisanie początku pliku
tail	wypisanie końca pliku
wc	zliczanie znaków/słów/linii
cut	wypisywanie wybranych części z każdej linii
tr	zamienianie/usuwanie znaków
sort	sortowanie po liniach
uniq	usuwanie/znajdywanie powtarzających się linii
tac	wypisanie plików od tyłu

Wyszukiwanie

Lista poleceń do szukania

Polecenie	Opis
grep	przeszukiwanie zawartości plików
find	wyszukiwanie plików/katalogów

Procesy

Lista poleceń operujących na procesach

Polecenie	Opis
ps	wyświetlanie procesów
kill/killall	kończenie procesów
top	"menadżer zadań"
fg/bg/jobs/^Z	operowanie na zadaniach w shellu