Teoria informacji/TI Wykład 14

Stała Chaitina

Tak jak w poprzednim wykładzie, ustalamy jakieś bezprefiksowe kodowanie maszyn Turinga (przypominamy, że przykład takiego kodowania można znaleźć w 1 wykładzie z Teorii złożoności) oraz maszynę uniwersalną $U$. Będziemy pisać $M(v)\downarrow$ na oznaczenie własności maszyna M zatrzymuje się startując ze słowa wejściowego v.

Definicja [Stała Chaitina]

Stałą Chaitina określamy jako sumę szeregu $\mathrm{\Omega }=\sum _{U(v)\downarrow }{2}^{-|v|}=\sum _{M(\epsilon )\downarrow }{2}^{-|⟨M⟩|}$

Stała Chaitina jest czasem przedstawiana jako prawdopodobieństwo że losowo wybrany program się zatrzymuje (ma to miejsce przy pewnym wyborze kodowania i miary prawdopodobieństwa). Oczywiście konkretna wartość $\mathrm{\Omega }$ zależy od wyboru kodowania i maszyny uniwersalnej, ale jej istotne własności od tego nie zależą.

Twierdzenie

Stała Chaitina ma następujące własności.

(1) $\mathrm{\Omega }<1$.

(2) Istnieje maszyna Turinga $T$ z dodatkową taśmą nieskończoną, na której wypisane są kolejne cyfry binarnego rozwinięcia $\mathrm{\Omega }$, która dla danego kodu $⟨M⟩$ maszyny $M$ odpowiada na pytanie, czy $M(\epsilon )\downarrow$.

(3) Istnieje stała $c$ taka, że

$K_U({\omega }_1\dots {\omega }_n)\ge n-c,$ gdzie ${\omega }_1\dots {\omega }_n$ oznacza pierwszych $n$ bitów liczby $\mathrm{\Omega }$.

Punkt (2) oznacza, że ,,znając" stałą Chaitina potrafilibyśmy rozstrzygać problem stopu, natomiast (3) mówi nam, że z dokładnością do stałej, $\mathrm{\Omega }$ jest niekompresowalna.

Dowód

Ad 1. Wykażemy, że

$\sum _M{2}^{-|⟨M⟩|}\le 1$

(tu sumowanie rozciąga się na wszystkie maszyny Turinga, a nie tylko te, dla których $M(\epsilon )\downarrow$). Istotnie, przy bezprefikowsym kodowaniu

Ad 2.

Ad 3.